Amaç: Türkiye'de ilk kez can kaybına neden olan Çubuk Hortumu sonrası çocuklarda ortaya çıkan travma sonra-sı stres belirtilerinin şiddetini bir ay, dört ay ve bir yıl sonra değerlendirerek değişimi ve etkileyen olası etkenleri ortaya koymaktır. Yöntem: Hortum sırasında köyde 62 çocuk bulunmaktaydı. Olaydan bir ay sonra psikiyatrist ve psikologlardan oluşan araştırmacılar 52 çocukla görüştü. Olguların demografik verileri ile travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gelişimi yönünden risk etkeni olabilecek etkenler değerlendirilerek Çocuklar için Travma Sonra-sı Stres Tepki Ölçeği (ÇTSS-TÖ) uygulandı. Dördüncü ve 12. ayda görüşmeler tekrarlandı. Sonuçlar: Birinci ayda yapılan değerlendirmede ÇTSS-TÖ puanlarına göre 25 çocukta (%48.1) travma sonrası stres belirtisi saptanmamıştır (ÇTSS-TÖ puanı<12). On dört çocukta (%26.9) hafif düzeyde (ÇTSS-TÖ puanı 12-24), dokuz çocukta (%17.3) orta düzeyde (ÇTSS-TÖ puanı 25-39), dört çocukta (%7.7) ağır düzeyde (ÇTSS-TÖ puanı>40) TSSB belirtisi saptanmıştır. Dördüncü ve 12. ayda belirtilerin şiddetinde düşme olduğu belirlenmiştir. Kız çocuklar-da, hortuma maruz kalanlarda ve maddi hasar yaşayanlarda CTSS-TÖ puanlarının daha yüksek olduğu görül-müştür. Tartışma: CTSS-TÖ puanlarının izleme sürecinde düşmesi, kız çocuklarda, hortuma maruz kalanlarda ve maddi hasar yaşayanlarda başlangıçta belirtilerin daha şiddetli olması benzer izleme çalışmaları ile uyumludur. Çocukların sınırlı bilişsel ve sözel anlatım yeteneklerinin olması düşünce ve duygularını ifade etmelerine engel olabileceğinden, travma sonrası etkilenme düzeyinin değerlendirilmesi ve izlenmesi önemlidir. İzleme çalışmaları çocuklardaki TSSB belirtilerinin şiddetini etkileyen etkenleri ve zaman içindeki değişimi gösteren güvenilir veriler sunmaktadır. Koruyucu ruh sağlığı açısından travma sonrası uzun süre izleme çalışmalarının yaygınlaşması önemlidir.

Objective: The aim of the study is to evaluate the posttraumatic stress symptom severity and possible related factors after Çubuk Tornado in children after one, four and 12 [month]s. Methods: A group of researchers who were psychiatrist and psychologist interviewed 62 children who were present in the village at the time of the tornado. Fifty-two children were eligible for the research. The demographic data and the possible risk factors for posttraumatic stress disorder (PTSD) have been evaluated with Child Posttraumatic Stress Reaction Index (CPTS-RI). The evaluation has been repeated after 4 and 12 [month]s. Results: In the end of first [month] 25 children (48.1%) did not have posttraumatic stress symptoms according CPTS-RI (<12). Fourteen (26.9%) had mild, nine (17.3%) moderate and four (7.7%) severe posttraumatic stress symptoms. The posttraumatic stress symptoms decreased in 4th and even more in 12th [month]s. The symptoms were found statistically significant more severe in girls, in direct trauma experiencing children, and in children living in economic problem experiencing families due to the tornado. Discussion: The decrease of the CPTS-RI scores during follow up and more severe symptoms in girls, in subjects directly experiencing the tornado and in subjects experiencing economic loss due to the trauma was compatible with similar follow up studies. Since children have limited cognitive and verbal skills it can interfere to express their thoughts and feelings. This makes more important to asses the degree of post-traumatic effects in children. Follow up studies give reliable data about factors effecting the severity and change with time of PTSD symptoms in children. Regarding preventive mental health follow up studies are important and should widespread.