Amaç: Bu izlem çalışması şizofreni hastalarında öznel yaşam kalitesinin hastalık ve aileye ilişkin etmenlerle ilişkisini saptamayı amaçlamaktadır.

Yöntemler: Kırkdört şizofreni hastası ve birlikte yaşadıkları birer akrabaları taburculuktan bir ve altı-sekiz ay sonra değerlendirilmiştir. Sosyodemografik özellikler sorgulanmış, hastaların yaşam kalitesi için Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Formu Türkçe Versiyonu (WHOQOL-BREF-TR); aileye ilişkin değişkenler için Aile Ortamı Ölçeği (AOÖ) ve Dışavuran Duygudurum Düzeyi Ölçeği; hastalığa ilişkin değişkenler için Calgary Şizofrenide Depresyon Ölçeği, Şizofrenide Negatif ve Pozitif Belirtileri Değerlendirme Ölçekleri, Anormal İstemsiz Hareketler Ölçeği, İşlevselliğin Genel Değerlendirilmesi Ölçeği ve Klinik Global İzlem Ölçeği; içgörü için Markova-Berrios İçgörü Ölçeği kullanılmıştır. Hasta akrabaları da AOÖ, Dışavuran Duygudurum ve WHOQOL-BREF-TR ölçekleriyle değerlendirilmiştir.

Bulgular: Şizofreni hastalarının yaşam kalitesini artırmak için depresif belirtilerin varlığı dikkate alınmalıdır. Aile ortamının hastanın yaşam kalitesi açısından önemi ailelere aktarılmalı, aile içi kuralların hastalığın stabil dönemlerinde esnetilebilmesi ve hastaya gösterilen hoşgörünün artırılmasının yaşam kalitesini artırabileceği vurgulanmalıdır.

Sonuç: Şizofreni hastaları ve akrabalarının öznel yaşam kalitesi düzeyinin geçen süre içinde değişmediği gözlenmiştir. Pozitif ve negatif belirtiler, depresif belirtiler, genel hastalık şiddeti ve aile ortamındaki çatışma düzeyinde azalma olduğu; içgörü ve işlevsellikte ise artma olduğu gözlenmiştir. İstatistiksel açıdan hastaların yaşam kalitesini yordayan en güçlü etmenin depresif belirti şiddeti olduğu görülmüştür. Bunun dışında aile ortamında hoşgörünün fazla, çatışmanın az olması, aile bireylerinin birbirini desteklemesi yaşam kalitesinin çeşitli alanlarıyla ilişkili bulunmuştur. Hasta akrabalarının yaşam kalitesi de zaman içinde değişim göstermezken, yaşam kalitesini yordayan en önemli faktör aile ortamında çatışmanın az olmasıdır.

Objective: This is a follow-up study designed to determine the predictive value of psychopathology and family-related variables in schizophrenia patients and their relatives.

Methods: Forty-four schizophrenia patients and one of their relatives living with them were assessed one [month] and six-to-eight [month]s after release from hospital. Sociodemographic characteristics were questioned and quality of life of patients was assessed using the World Health Organisation Quality of Life Scale Short Form, Turkish version (WHOQOL-BREF-TR), family-related variables by the Family Environment Scale (FES) and the Level of Expressed Emotion scale, disorder related variables by the Calgary Depression Scale for Schizophrenia, scales for assessment of negative and positive symptoms in schizophrenia, the Abnormal Involuntary ovement Scale, the Global Assessment of Functioning Scale and the Clinical Global Impression scale and insight by the Markovaand Berrios Insight Scale. Relatives of the patients were assessed by the FES, the Expressed Emotion and WHOQOL-BREF-TR scales.

Results: Depressive symptoms must be taken into consideration in order to improve the quality of life in schizophrenia patients. The importance of family environment should be emphasized, recommending that family rules should be flexible, and tolerance towards the patient should be increased for stable patients to improve their quality of lives.

Conclusion: No changes were observed in the quality of life levels in schizophrenia patients and their relatives in time. In the same period, a decrease was observed in positive and negative symptoms, depressive symptoms, disorder severity and conflict in family environment, while insight and functionality were improved. Statistically, the most robust predictor of patients? quality of life was found to be the severity of depressive symptoms. Additionally, greater tolerance and less conflict in the family environment and family members? support to each other have been found to be related to various domains of the quality of life. The relatives? quality of life did not show any significant change in the follow-up controls as well. The most important predictor of their quality of life was less conflict in the family environment.