Farkındalık (mindfulness), dikkatin şimdiki ana yöneltilerek, anlık deneyimlerin yargılanmadan ve kabullenmeyle gözlemlenmesine dayanmaktadır. Farkındalık, otuz yıla yakın bir süredir Batı'daki psikoterapi yaklaşımları içerisinde bir terapi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Kökenleri Doğu'nun kişisel gelişim pratiklerine dayanan farkındalığı, psikolojik süreçler temelinde açıklamaya çalışan pek çok çalışma olduğu görülmektedir. Farkındalıkla ilgili araştırmaların bir bölümü Farkındalık Temelli Terapilerin etki mekanizmalarına yöneliktir. Üst biliş, duygulanım düzenleme, dikkat düzenleme ve içsel maruz bırakma Farkındalık Temelli Terapilerin içerdiği değişim mekanizmaları olarak önerilmiştir. Farkındalığı üstbilişsel bir bilgi işlemleme süreci olarak ele alan görüşlerde, farkındalığın içerdiği bilişsel uzaklaşma yoluyla, işlevsiz üst biliş inanışlarının etkisinin azaldığı belirtilmektedir. Farkındalığın duygulanım düzenleme üzerindeki olumlu etkileri Farkındalık Temelli Terapi uygulamalarına önemli bir etki mekanizması olarak ortaya çıkmaktadır. Farkındalığın duygulanımsal toleransı ve işlevsel duygulanım düzenlenmesini desteklediğini belirten görüşler bulunmaktadır. Şimdiki ana odaklanmış dikkatin, farkındalığın temel bileşenlerinden olduğu düşünülmektedir. Farkındalığın dikkat süreçleri üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalarda, farkındalık ile dikkat bileşenleri arasında ilişki bulunduğu görülmüştür. Olumlu veya olumsuz tüm içsel yaşantılara yönelimi içeren farkındalığın, içsel maruz bırakma yöntemiyle benzer etki mekanizmasına sahip olduğu düşünülmektedir. Farkındalığın bilişsel ve duygulanımsal süreçlerle ilişkisini açıklayan pek çok görüş ve bulgu ortaya konulduğu görülmektedir. Anılan bulgular farkındalığın operasyonel düzeyde tanımlanması ve Farkındalık Temelli Terapilerin etkililiğinin yükseltilmesi açısından önemli bir adımdır.

Mindfulness is based on focusing attention to present
moment and observing present moment experiences in a
non-judgmental and accepting way. Mindfulness has
been applied as a therapy method in Western psychotherapy
practice for almost thirty [year]s. While mindfulness
stems from Eastern contemplative practices, a
number of studies had investigated the psychological
processes underlying mindfulness. Some of these studies
focused on explaining the change mechanisms through
which mindfulness-based interventions have their therapeutic
effects. Meta-cognition, emotion regulation,
attention regulation and interoceptive exposure have
been suggested as change mechanisms involved in
mindfulness based therapies. The notion explaining
mindfulness as a meta-cognitive information processing
asserts that the decentering involved in mindfulness
decreases the effects of maladaptive meta-cognitive
beliefs. The incremental effect of mindfulness on emotion
regulation is another proposed effect mechanism in
mindfulness-based interventions. This view suggests that
mindfulness supports emotional tolerance and adaptive
emotion regulation. The present-focused attention is
regarded as a fundamental component of mindfulness.
In studies investigating the effects of mindfulness on
attentional processes, relationships have been found
between mindfulness and the components of executive
attention. It has also been proposed that interoceptive
exposure technique and mindfulness operate through a
similar therapeutic mechanism since mindfulness
involves orientation towards all negative and positive
subjective experiences. A number of views have been
proposed regarding the relation between mindfulness
and cognitive and emotional processes and the findings
supported the effects of mindfulness on these processes.
This is an important step towards explaining mindfulness
on an operational level and increasing the effectiveness
of mindfulness-based interventions.