Türk Psikiyatri Dergisi; 2010;21(4):289-299
Asperger Bozukluğu Olgularında Yürütücü İşlevler ve Dikkatin Değerlendirilmesi
A Kılınçaslan, NM Mukaddes, GZ Küçükyazıcı, H Gürvit
Gaziantep Ü Tıp Fak., Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD., Gaziantep
Amaç: Çeşitli nörogelişimsel bozukluklarda olduğu gibi otizm spektrum bozukluklarında da yürütücü işlevlerle
(Yİ) ilgili yetersizlikler bildirilmiştir. Ancak çalışmaların çoğu heterojen hasta gruplarını değerlendirmiş, özellikle
Asperger bozukluğu (AB) olan bireylerin Yİ ve bunlarla ilişkili olabilecek dikkatle ilgili performanslarına odaklanan
çalışmalar yetersiz kalmıştır. Bu çalışmanın amacı AB olan çocuk ve ergenlerin yürütücü işlev/dikkat performanslarını
uygun kontrollerle karşılaştırarak dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) eş tanısının bu bireylerin
performansını nasıl etkilediğini değerlendirmektir.
Yöntem: DSM-IV tanı ölçütlerine göre AB tanısı almış 7-16 yaşları arasındaki 21 olgu ile yaş, cinsiyet, eğitim ve zeka
bölümü açısından uyumlu sağlıklı kontrollere Sürekli Performans Testi (SPT), Wiskonsin Kart Eşleme Testi (WKET),
sözel akıcılık testleri ve Stroop Testi uygulanmıştır.
Bulgular: AB'li olgularda WKET ile daha fazla sayıda perseveratif tepki ve perseveratif hatanın yanı sıra daha az
sayıda kavramsal düzeyde tepki ve kategori oluşturma görüldü. Ayrıca leksikal akıcılıkta daha başarısız olan AB
grubu semantik akıcılık, SPT ve Stroop testinde kontrollere benzer performans göstermiştir. AB grubu içinde DEHB
eştanısı olan ve olmayan olgular (sırasıyla AB+DEHB ve sadece AB grupları) karşılaştırıldığında, AB+DEHB grubu
SPT, semantik akıcılık ve Stroop bozucu etki skorunda sadece AB grubuna göre daha başarısız olmuştur.
Sonuç: Çalışmamız AB olan bireylerde Yİ'de belirgin bir bozukluk profili ortaya koymanın yanı sıra DEHB eş tanısı
varlığının dikkatle ilgili işlevlerde ek yetersizliklere yol açtığını göstermektedir.
Assessment of Executive Functions and Attention in Cases with Asperger?s Disorder
Objective: Deficient executive functioning (EF) has been reported in several neurodevelopmental disorders,
including autistic spectrum disorders; however, many studies included heterogeneous groups and few have
focused on EF in individuals with Asperger's disorder (AD) in relation to attentional performance. The aim of
the present study was to compare executive/attentional performance in children and adolescents with AD to
that in controls, and to assess the influence of comorbid attention deficit-hyperactivity disorder (ADHD) on that
performance.
Method: In total, 21 individuals with AD aged between 8 and 16 [year]s (diagnosed according to DSM-IV criteria)
and 18 age- gender-, education-, and IQ-matched volunteer controls were administered the Continuous
Performance Test (CPT), Wisconsin Card Sorting Test (WCST), Stroop Test, and verbal fluency tests.
Results: The participants with AD had more perseverative responses and errors, and fewer conceptual level
responses, and generated fewer categories on the WCST. They also had lower phonological fluency scores, but
were similar to the controls in terms of semantic fluency, CPT, and Stroop scores. Comparison of those with
comorbid ADHD and those without ADHD (AD+ADHD and pure AD, respectively) revealed that the AD+ADHD
subgroup had lower CPT, semantic fluency, and Stroop interference scores.
Conclusion: The present study indicated a clear profile of a dysexecutive syndrome among the participants with
AD and that ADHD comorbidity exacerbated deficits in attentional tasks.