Araştırmalar sağlık kurumlarındaçalışmanın, diğer iş yerlerine kıyasla şiddete uğrama yönünden çok dahariskli olduğunu ve psikiyatrik bozuklukların tehlikelilik ve şiddetdavranışının daha sık olmasının bizim alanımızı daha da riskli hale getirdiğini göstermektedir(Lyneham 2000, O'Sullivan-Meagher, 1998). Coverdale ve arkadaşları da (2001) psikiyatriasistanları arasında şiddete uğrama sıklığınıniç hastalıkları, cerrahi ve kadın doğum asistanlarına kıyasla fiziksel açıdan iki kat sözel açıdan da dört kat dahafazla olduğunuortaya koymuşlardır. Asistanların acilde, yataklı servislerde, hastaodalarında dahafazla zaman geçirmesinin ve hastayıilk değerlendirenhekim olmalarının şiddete daha fazla uğramalarınaneden olabileceğiniakla getirmektedir. Bununla birlikte, şiddetemaruz kalmaktan nasıluzak durulacağına yada maruz kalınırsa nasıl başa çıkılacağınailişkin yapılandırılmışeğitim verilmesininbu gibi şiddetolaylarının sayısınıazalttığı dagösterilmiştir(Health Services Advisory Committee, 1997). Biz de son yıllarda ülkemizde sağlıkçalışanlarına yönelik şiddetin giderek arttığı dikkate alınarak özelliklemesleklerinde daha deneyimsiz olmalarıve bilgimiz dahilinde şiddetlebaşa çıkmaya yönelik yapılandırılmışbir eğitim almamaları nedeniyle daha çok sıkıntıyaşayacaklarını öngördüğümüzpsikiyatri asistanlarınakarşı şiddeti değerlendiren bir çalışma gerçekleştirdik.

Şiddetibirçok yönden değerlendirenve sözel-fiziksel şiddetmaddeleri Yudofsky ve arkadaşları tarafından geliştirilen (1986) Açık Agresyon Ölçeği'nden ankette saldırganlığın içeriğini tanımlayan maddeler şeklinde yapılandırılmış,anket formları yüzyüze görüşme veelekronik posta veya mektup kullanılarakbeş bölgeden toplamdokuz merkezde (Bakırköy-ErenköyRuh Sağlığı, Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastaneleri, İstanbul Cerrahpaşa, Osman Gazi, Abant İzzet Baysal, Dokuz Eylül, 19 Mayıs, Dicle Tıp Fakülteleri) görevyapmakta olan psikiyatri asistanlarınauygulanmıştır. Toplam 145 asistandananketi yanıtlayan136'sına ait veriler % 42.6'sının asistanlık süresince sözel,% 2.9'unun fiziksel, % 44.1'inin de hem sözel hem de fiziksel şiddete uğrarken, % 15.9'unun hafif,orta veya ağır şekilde yaralandığını ortaya koymuştur. Sözel şiddete maruz kalanların yaklaşık dörtte birininkendilerine zarar verileceğiyönünde ciddi şekildetehdit edildiği,fiziksel şiddetemaruz kalanların ise % 14.3'ünde hafif-orta, % 1.6 da ciddi fiziksel yaralanma gerçekleştiği belirtilmiştir.Ankete katılanların yalnızca % 10'u herhangi bir şekilde şiddete maruz kalmadıklarını bildirmişlerdi.

Psikiyatri uzmanlık eğitim süreleri boyuncafiziksel şiddete uğrama oranları ortalama 1.7 iken sözel şiddet bunun iki katına kadar çıkmaktaydı. Şiddetin olasınedenini sorgulayan açıkuçlu soruya verilen yanıtlardaneden olarak % 3.3 sağlık politikalarının hekim-hasta iletişimini bozması,% 4.1 ise kendi deneyimsizlikleri gösterilmişti. Asistanlar arasında şiddet açısından cinsiyet ayrımıolmadığı, sözel vefiziksel şiddete uğrama yoğunlukları açısından, EğitimAraştırma Hastaneleri ile Üniversite Psikiyatri kliniklerinin de farklılık göstermediği saptandı. Dikkate değer bir olgu da şiddet oranlarının yüksekliğinekarşın hekimlerinhemen yarısının şiddetiolağan olarak değerlendirmeleriydi ve yalnızca % 4.1'i hukukiyollara başvurmuştu ve saldırıda bulunan kişilerdenyalnızca ikisinin hukuki süreç sonunda ceza aldığıbelirtilmişti. Buanket sonuçlarının da işaret ettiği gibi psikiyatri alanında çalışmanın kendine has zorlukları arasında şiddete maruz kalma ilk sıralarda gelmektedir veAvrupa ülkeleri ile Kuzey Amerika'da da oranlar benzer düzeylerdedir. Öteyandan sağlık çalışanlarının % 40'ının şiddet olaylarının özel sorun olduğunu düşünerek bildirmekten kaçınmaları ve sadece yaralanma gibiciddi olayları şiddet olarak algılayıp diğerlerini önemsememeleride üzerinde durulmasıgereken bir başkaönemli noktadır(Ayrancı ve ark.2002). Ülkemizde yapılmış güncel bir araştırmada ise saldırıda bulunanların büyük oranda hasta yakınlarından oluştuğunun gösterilmesi (Adaş ve Elbek 2008) konuüzerine daha fazla düşünülmesinigerekli kılmaktadır. Ülkemize özgü buniteliklerin yanısıra, eğitim kurumlarımızınşiddetle başa çıkmaya yönelik kılavuz metinlerininolmaması, bu konudayapılandırılmışherhangi bir eğitimbulunmaması, yasaldüzenlemelerin yetersizliğive değişken sağlık politikalarıgöz önüne alındığında yüksek şiddet oranlarını açıklayabilmekmümkün olmaktadır.Çok önemli olan ama bir o kadar da gözden uzak kalan bu alanda daha ileri çalışmaların yapılmasının gerekli olduğunudüşünmekteyiz.