Türk Psikiyatri Dergisi; 2010;21(1):14-24
Ruhsal Hastalara Yönelik Damgalamaya İlişkin Psikiyatrist Görüşleri ve Öneriler
EK Saillard
Ankara Ü Sosyoloji Bl., Ankara
Amaç: Bu araştırmada psikiyatrların görüş ve deneyimlerinden yararlanarak, ruhsal hastalara yönelik damgalama süreçleri anlaşılmaya çalışılmış; bu süreçte psikiyatrik tanının damgalamadaki rolü, psikiyatri dışı hekimlerin tutumları ve psikiyatrların damgalanmanın önlenmesine yönelik önerilerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırmada maksatlı örnekleme tekniği kullanılarak, Ankara'daki çeşitli sağlık kuruluşlarında (devlet hastanesi, üniversite hastanesi ve vakıf üniversitesi hastanesi) çalışan 9 uzman ve 8 asistan psikiyatr ile görüşülmüştür. Araştırmada nitel görüşme tekniği kullanılmış, psikiyatrlarla yapılan görüşmeler ses kayıt cihazına kaydedilmiştir. Elde edilen nitel veriler, bir nitel veri analizi programı (NVivo8) kullanılarak analiz edilmiştir.
Bulgular: Psikiyatrlar, psikiyatrik tanının damgalamadaki rolü üzerinde farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Bir kısmı, reçetelere ya da sevklere şizofreni tanısını yazmaktan kaçındıklarını ifade ederken, diğer bir kısmı, tanının adını değiştirmenin bir çözüm olmadığı görüşündedir. Araştırmamıza katılan uzman psikiyatrların çoğunluğu, psikiyatri dışı hekimlerin damgalayıcı tutumlara sahip olduklarını bildirmişlerdir. Bulgularımız, kurumsal damgalama süreçlerinin varlığına ilişkin kanıt oluşturmaktadır.
Sonuç: Damgalamayla başa çıkma konusunda psikiyatrlar, bilgilendirici ve direnmeci bir tutum içinde kendilerinin aktif rol aldığı, çeşitli kesimleri hedefleyen ve farklı kurumlarla işbirliğini gerekli kılan eğitim stratejileri önermişlerdir. Psikiyatri dışı sağlık hizmetlerine erişimde karşılaşılan damgalamaya karşı ise, Tıp eğitimi sırasında psikiyatri stajının uzun tutulması, psikiyatri dışı hekimlere yönelik hizmet içi eğitim ya da seminerlerin düzenlenmesi ve konsültasyon-liyezon uygulamasının yaygınlaştırılmasını önermişlerdir.
Psychiatrist Views on Stigmatization Toward People with Mental Illness and Recommendations
Objective: The aim of this study is to understand and discover the processes of stigmatization toward people with mental illnesses through the experience of psychiatrists. This paper focuses on the views of psychiatrists concerning the role of psychiatric diagnosis and the attitudes of general medical professionals toward people with mental illnesses, together with the recommendations of psychiatrists for dealing with the stigmatization process.
Method: The purposive sampling technique was used in this study. Nine psychiatrists and eight assistant psychiatrists from various health institutions in Ankara were interviewed between 2006 and 2007. The interviews were tape recorded and transcribed verbatim. The process of analysis evolved from concrete to more abstract categories.
Results: Psychiatrists proposed different views concerning the role played by psychiatric diagnosis in stigmatization. While some do not want to write their diagnoses on prescriptions, others argue that merely changing the name of the diagnosis cannot be regarded as a solution. Most of the psychiatrists interviewed stated that stigmatizing attitudes exist among physicians. The hesitancy among physicians and ignorance displayed by emergency services were the proof given of institutionalized stigma.
Conclusion: It seems that psychiatrists need more time to come to an agreement concerning the role played by psychiatric diagnosis in stigmatization. Psychiatrists who participated in our research highlighted their informative and resistive role in anti-stigma strategies and proposed educational strategies for different groups in collaboration with various institutions. Concerning stigmatization in non-psychiatric health services, they proposed reorganization in medical education along with seminars for physicians and an increase of consultation-liaison.