Valproat, psikiyatrik ve nörolojik hastalıklarda yaygın kullanılan bir antiepileptiktir. İlaca bağlı yan etkiler arasında gastrointestinal, nörolojik ve hematolojik sistem yan etkileri yer alır. Üreme işlevlerine olumsuz etkilerinin üzerinde henüz yeterince durulmamaktadır. Valproatın bipolar bozukluk ve epilepsi tanılı kadın hastalarda kullanımı; adet düzensizlikleri, polikistik over sendromu ve hiperandrojenizm ile sonuçlanabilmektedir. Erkek üreme işlevlerine etkileri ise henüz sadece epilepsi tanılı hastalarda ve hayvanlarda çalışılmıştır. Bu alana ait bulgular birbiriyle çelişkilidir. Çünkü üreme işlev bozuklukları valproat kullanımından bağımsız olarak epilepsi hastalığının kendisinden de kaynaklanabilmektedir.

Bu derlemenin ilk bölümünde; valproat veya herhangi bir antiepileptik kullanımından bağımsız olarak sadece epilepsi hastalığına atfedilen üreme işlev bozuklukları tartışılacaktır. Sonrasında valproatın erkek üreme işlevlerine (hormonal değerler ve semen parametreleri) etkilerini araştıran çalışma sonuçları verilecek, etkilerin altında yatan olası mekanizmalara, ilacın kullanım süresi ile ilişkisine ve geri dönüşümlü olup olmadığına değinilecektir. İkinci bölümde ise hastalığın ve ilacın etkilerini bağımsız araştırmakta faydalı olan hayvan çalışmaları gözden geçirilecektir.

Valproate is an antiepileptic commonly used in the treatment of psychiatric and neurologic diseases. Some of the most frequently seen side effects affect the gastrointestinal, neurological, and hematological systems. Its side effects on reproductive functions have not been sufficiently studied. The use of valproate by females with bipolar disorder and epilepsy may cause menstrual cycle abnormalities, polycystic ovary syndrome, and hyperandrogenism. The effects on male reproductive functions have been researched only in epileptic patients and animals, and the results have been conflicting, because reproductive function abnormalities may be independent of the use of valproate and may be due to epilepsy itself.

In the first part of this review reproductive function abnormalities due to epilepsy will be discussed, independent of the use of valproate or any other antiepileptic. Then, the results of research on valproate's effects on male reproductive functions (hormonal levels and sperm parameters) will be presented, including the possible underlying mechanisms of these effects, the effect of the duration of valproate use, and whether or not the effects are reversible. In the second section we review the results of animal research, which could be beneficial in assessing the effects of valproate and epilepsy.