Giriş: Ağrı tüm insanların yaşamları süresince birçok kez
deneyimlediği, subjektif bir algıdır Yaşlılar daha genç yaştaki
bireylere göre daha fazla ağrı deneyimlemektedir. Ancak
yaşlı bireyler daha az ağrı bildiriminde bulunmaktadırlar. Bu
durum yaşlılarda ağrı değerlendirmesini güçleştirmektedir.
Ağrının kişisel bir deneyim olması ve şiddetinin bireyden bireye
değişmesi nedeniyle yaşam kalitesine olan etkisi son
derece değişken ve bireyseldir. Bu nedenle ağrılı hasta değerlendirilirken
her hastanın ağrısının kendine özgü olduğu
bilinmeli ve yaşam kalitesine olan etkisinin farklı olabileceği
düşünülmelidir. Bu çalışmanın amacı, ağrısı olan yaşlı bireylerin
yaşam kalitesini incelenmektir.
GEREÇ VE YÖNTEM: Ağrısı olan yaşlı bireylerin yaşam
kalitesinin incelenmesi amacıyla yapılan çalışma, İzmir'de
yerel yönetime ait bir huzurevinde yürütülmüştür. Araştırma
evrenini huzurevinde kalan ve 65 yaş üstü toplam 275 yaşlı
birey oluşturmuştur. Bu evrenden araştırmaya katılmayı
kabul eden ve örneklem seçim ölçütlerine uyan 114 yaşlı
birey çalışmaya dahil edilmiştir. Bireylerin sosyodemografik
özelliklerini belirlemek için 12 sorudan oluşan birey tanıtım
formu, ağrısı olduğunu ifade eden (n= 84) bireylere McGill Melzack Ağrı Soru Formu ve WHOQOL-OLD - Yaşlı Yaşam
Kalitesi Ölçeği yüz yüze görüşülerek uygulanmıştır. Çalışmanın
yürütülmesi için etik kurul, kurum ve bireylerden gerekli
izinler alınmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan 114 yaşlının % 73,6 sı (n
=84) ağrısının olduğunu, % 36,4'ü ağrısının olmadığını bildirmiştir.
Yaşlı bireylerin yaş ortalaması 73± 3,37 olup, yaşlı
bireylerin % 54, 8'i erkek, % 45,2 'si kadındır. Araştırmaya
katılan yaşlılardan sosyal güvencesi olanların yaşam kalitesi
duyusal fonksiyonlar, geçmiş, şimdi ve gelecek aktiviteleri,
sosyal katılım ve ölüm alt puanları arasında anlamlı ilişki
bulunmuştur (p< 0,05). Eğitim düzeyi yüksek olan yaşlıların
sosyal katılım ve ölüm alt puanları arasında anlamlı ilişki bulunmuştur
(p<0,05). Kadınların erkelere göre yaşam kalitesi
yakınlık ve ölüm alt puanları daha yüksektir (p<0,05). Ağrısı
olduğunu bildiren yaşlıların % 52,4'ü o anki deneyimlediği
ağrıyı rahatsız edici özellikte, % 35,7'si şiddetli düzeyde
bulmaktadır. Daha önce yaşadıkları en kötü ağrı deneyimini
% 63,1'i dayanılmaz olarak bildirirken, en az ağrı deneyimini
ise % 88,1'i hafif olarak bildirmişlerdir. Ritmik ve genel
ağrı deneyimleyen yaşlı bireylerin duyusal işlevler ve ölüm
yaşam kalitesi alt puanları arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır
(p<0,05).
Tartışma VE SONUÇ: Yaşlı bireylerin yaş, cinsiyet, sosyal
güvence, eğitim gibi sosyodemografik özelliklerin yaşam
kalitesi üzerine etkisi olduğu saptanmıştır. Çalışmada
subjektif bir algı olan ağrının özellik, şiddet ve zamanla ilişkisi
gibi alt boyutlarının da yaşam kalitesini etkilediği saptanmıştır.