Türk Psikiyatri Dergisi; 2009;20(3):213-226
Ateşli Silahların Adolesans Döneminde Stres Yapıcı Faktör Olarak Etkisi
B Büken, Z Erkol, T Bahçebaşı, E Büken, S Özdinçer, N Ercan
Düzce Ü Düzce Tıp Fak., Adli Tıp AD., Düzce
Amaç: Çalışmada ateşli silah ile temas etmiş lise öğrencilerinin davranışlarının ve karıştıkları/tanık oldukları ateşli silahla gerçekleştirilmiş şiddet olaylarının incelenmesi ve ateşli silah ile temasın stress arttırıcı bir faktör olup olmadığının araştırılması amaçlandı.
Yöntem: Çalışma, ateşli silah kullanımı yaygın olan Düzce İli'nde yapıldı. Öğrencilerin ateşli silah edinme yönündeki tutum ve davranışlarının, ateşli silahlar ile gerçekleştirilen şiddet olayları hakkındaki görüşlerinin, kendilerinin ateşli silah ile direkt olarak yüzyüze gelip gelmediğinin ve ateşli silah ile gerçekleştirilmiş şiddet eylemlerine tanık olup olmadıklarının sorgulanmasına yönelik sorular içeren bir anket hazırlandı. Ankete ?stres düzey ölçeği? eklendikten sonra, Düzce'de okuyan toplam 8304 lise öğrencisi arasından rastlantısal yöntemle seçilen 791 öğrenciye uygulandı. Sonuçlar, SPSS 11.0 veri tabanı kullanılarak değerlendirildi.
Bulgular: Ateşli silahlarla temas eden öğrencilerin bir şiddet olayı ile karşılaşsın veya karşılaşmasın stres düzeylerinin uyum güçlüğü düzeyine ulaşabildiği; stres düzeyi üzerinde akran grupları ve kardeşler arasında kabadayılık niteliğindeki agresif davranışların etkin olduğu; şiddet olaylarına maruz kalma ve tanıklık deneyimlerinin stres düzeyi üzerinde önemli rol oynadığı; stres düzeyi üzerinde cinsiyet, gelir düzeyi ve evde kendine ait bir oda bulunmamasının da rolü bulunduğu saptandı. Beklenenin aksine evde veya çevresinde ateşli silah bulunmasının, ateşli silahla temas olmadıkça ergenlik dönemindeki gençlerin stres düzeyi üzerinde etkisinin olmadığı, çevrelerinde silah seslerinin duyulmasının stres düzeyi üzerine en etkili faktörlerden olduğu belirlendi.
Sonuç: Ergenlik döneminde, strese yol açan ateşli silahlar ile temasın ve bölgemizde yaygın olan silah atma eylemlerinin önlenmesi gerektiği düşünülmektedir.
The Effect of Firearms in Inducing Stress in High School Students in the City of Düzce (Turkey)
Objective: This study aimed to examine the behaviors of high school students exposed to firearms and firearms- related violence, which they had perpetrated or witnessed, and whether or not these events were related to stress.
Method: The study was conducted in Düzce province, which is characterised by the widespread use of firearms. A questionnaire was prepared to ascertain students' attitudes and behaviors towards owning firearms, their thoughts about firearms- related violence, and whether or not they had been a victim or witness to firearms- related violence. After a stress level scale was added to the questionnaire, it was administered to 791 students randomly chosen from the 8304 students that were attending all high schools in Düzce. The results were evaluated with using SPSS v.11.0 software.
Results: The level of stress in students that had contact with firearms, whether or not they were faced with a violent act, may be reached the adaptation difficulty level. Aggressive behaviors like hectoring occurred between coequal groups and brothers/sisters, affectedstress levels. Exposure to and witnessing violent acts had important roles on level of stress. Gender, income level, and lack of a private room at home for adolescents affected stress levels. Contrary to expectations, the presence of firearms at home or in their surroundings did not have an effect on stress levels. Hearing the sound of gunfire was one of the most important factors related to stress levels.
Conclusion: Because of its ability to induce stress in adolescents, they must be protected form exposure firearms and their use, which is widespread in Düzce.