Türk Psikiyatri Dergisi; 2008;19(3):283-292
Ortoreksiya Nervoza ve Orto-11'in Türkçeye Uyarlama Çalışması
G Arusoğlu, E Kabakçı, G Köksal, TK Merdol
Hacettepe Ü Sağlık Teknolojisi YO Beslenme ve Diyetetik Bl., Ankara.
Amaç: Ortoreksiya nervoza, sağlıklı yiyeceğin tüketilmesi ile ilgili patolojik fiksasyonu ifade etmektedir. Resmi sınıflandırma sistemlerine henüz girmemiş ve literatürde yeni araştırılmaya başlanmış bir kavramdır. Bu çalışmada ortorektik eğilimleri değerlendirmek üzere Donini ve arkadaşları tarafından geliştirilen ORTO-15 ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması ve ortoreksiyanın yeme tutumu, obsesif belirtiler ve bazı demografik değişkenlerle olan ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmaya 994 kişi katılmıştır. Katılımcılar, dilimize çevrilen ORTO-15, yeme tutumunu değerlendiren Yeme Tutum Testi -YTT-40, obsesif kompülsif belirtileri değerlendiren Maudsley Obsesif Kompülsif Soru Listesi -MOKSL ve kişisel bilgi formunu doldurmuşlardır.
Bulgular: ORTO-15'in psikometrik özelliklerini araştırmak üzere faktör analizi yapılmış ve iç tutarlılık katsayısı hesaplanmıştır. Üç faktörlü çözümle toplam varyansın % 40.62'si açıklanmış, faktör yükleri düşük olan 4 madde ölçekten çıkarıldığında Cronbach Alfa katsayısı 0.62 olarak belirlenmiştir. Bu örneklem için 11 madde ile en iyi işlerlik düzeyine ulaştığı düşünülen ölçek daha sora ORTO-11 adı ile anılmış ve araştırmanın diğer amaçları doğrultusunda yeme tutumu, obsesif kompülsif belirtiler ve bazı demografik değişkenlerle ilişkisine bakılmıştır. Yeme tutumundaki bozulma ve obsesif kompülsif belirtiler ortorektik eğilimlerle ilişkili bulunmuştur. Kadınların daha fazla ortorektik eğilimleri olabileceği gösterilmiştir. Beden kitle indeksine (BKİ) göre ORTO-11 puanları farklılaşmamış, ancak kadınlarda, yeme tutumu bozuldukça ve obsesif kompülsif belirtiler arttıkça yüksek BKİ'nin ortorektik eğilimleri yordadığı görülmüştür. Bulgular literatür ışığında tartışılmış, çalışmanın kısıtlılıkları belirtilmiştir.
Sonuç: ORTO-11'in, yapısal özellikleri ve iç tutarlılık açısından kabul edilebilir düzeyde işlerliğe sahip bir ölçek olabileceği ayrıca, ortorektik eğilimlerin yeme tutumu ve obsesif kompülsif belirtilerle ilişkili olabileceği gösterilmiştir. Ancak gerek ORTO-11 gerekse ortoreksiya ile ilgili sonuçları genellenmeden önce başka çalışmalara da ihtiyaç duyulmaktadır.
Orthorexia Nervosa and Adaptation of ORTO-11 into Turkish
Objective: Orthorexiaisa pathological fixation about the consumption of healthy food. The present study aimed to reveal the psychometric properties of the Turkish version of ORTO-15, which was developed to evaluate orthorexia, and to investigate the relationship betweenorthorexia, and eatingattitude, obsessive-compulsive symptoms, and some demographic variables.
Method: The study included 994 participantsaged between 19 and 66 [year]s. ORTO-15, the Maudsley Obsessive-Compulsive Inventory, and theEating Attitude Test-40 were administeredto the participants.
Results: A 3-factor solution with varimax rotation explained 40.62% of the variance. When 4 items with factor loadings below± 0.50 were eliminated from ORTO-15, the Cronbach'salpha coefficient was 0.62. The remaining 11 items were thought to have statistically satisfactory properties for the Turkish version of ORTO and were collectively referred to as ORTO-11. This version was used to investigate the relationship between orthorexia, and eating attitude and obsessive-compulsive symptoms. Pathological eating attitude and obsessive-compulsive symptoms were related toorthorexia. Women exhibitedmore orthorexic symptomsthen men. In the present study high a body mass index was an important variable for orthorexia, but only together with gender (female), pathological eating attitude, and increased obsessive-compulsive symptoms. The results, implications, and limitations of the study arediscussed.
Conclusion: ORTO-11 demonstrated statistically satisfactory properties. Orthorexia was related to pathological eating attitude and obsessive-compulsive symptoms; however, caution should be used when generalizing the reported results.