Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi; 2007;14(1):3-12
Erken Ergenlik Döneminde İçsel-Dışsal Denetim Odağı Boyutları ve Cinsiyete Göre Mantıkdışı İnançlar
A Çivitci
Pamukkale Üniv. Eğitim Fak. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Denizli
Amaç: Bu çalışmanın amacı, erken ergenlik dönemindeki öğrencilerin içsel-dışsal denetim odağı
boyutları ve cinsiyetlerine göre mantıkdışı inanç boyutlarındaki (başarı talebi, rahatlık talebi, saygı
talebi) değişimi incelemektir. Yöntem: Araştırma, üç ilköğretim okulunun 7. ve 8. sınıflarında öğrenim
gören 348 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Araştırma verileri, Nowicki-Strickland Denetim Odağı
Ölçeği ve Ergenler İçin Mantıkdışı İnançlar Ölçeği ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde çift yönlü
varyans analizi uygulanmıştır. Sonuçlar: Araştırma bulgularına göre, denetim odağının aile ilişkileri,
akran ilişkileri, batıl inanç ve kader boyutlarında rahatlık talebi; aile ilişkileri ve kader boyutlarında
başarı talebi dıştan denetimli olan ergenlerde içten denetimli olanlardan anlamlı olarak daha yüksektir.
Denetim odağının başarı boyutunda, başarı talebi ve saygı talebi içten denetimlilerde daha yüksek
bulunmuştur. Denetim odağı boyutlarında genellikle erkeklerde başarı talebi ve rahatlık talebinin
kızlardan daha fazla olduğu gözlenmiştir. Tartışma: İçsel-dışsal denetim odağı boyutları ve cinsiyete
göre ergenlerin mantıkdışı inanç puanlarında oluşan değişimler, gelişimsel ve kültürel etkenler açısından
tartışılmıştır.
Irrational Beliefs According To The Dimensions of Internal-External Locus of Control and Gender In Early Adolescence
Objective: The aim of the present study was to examine changes on dimensions of irrational beliefs
(demand for success, demand for comfort, demand for respect) according to the dimensions of internal-
external locus of control and gender in early adolescence. Method: The sample consisted of 348
students in 7th and 8th grade who were recruited from three junior high schools. Data was collected
by using Nowicki-Strickland Locus of Control Scale and Irrational Beliefs Scale for Adolescents. Twoway
analysis of variance were applied for data analysis. Results: Findings indicated no significant
interaction between internal-external locus of control and gender on three subscales of irrational
beliefs (demand for success, demand for comfort, demand for respect). Externally oriented adolescents
exhibited more demand for comfort than internally oriented adolescents in four dimensions of locus of
control (family relationships, peer relationships, supersitition, and fate). Externally oriented adolescents
had more demand for success in family relationships and fate than internally oriented adolescents.
Surprisingly, internally oriented adolescents demonstrated more demand for comfort and
demand for respect than externally oriented adolescents in achievement dimension of locus of control.
Generally, boys had higher scores on demand for success and demand for comfort than girls in dimensions
of locus of control. Discussion: Observed changes on irrational beliefs according to dimensions
of internal-external locus of control and gender were discussed in regard to developmental and cultural
factors.