Türk Psikiyatri Dergisi; 2007;18(3):254-261
Eysenck Kişilik Anketi-Gözden Geçirilmiş Kısaltılmış Formu'nun (EKA-GGK) Türkiye'de Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması
AN Karancı, G Dirik, O Yorulmaz
Orta Doğu Teknik Ü Psikoloji Bl., Ankara.
Amaç: Bu çalışmanın amacı, kişiliği nörotisizm, dışa dönüklük, psikotisizm boyutlarında değerlendiren ve ayrıca kontrol amaçlı yalan söyleme alt ölçeği olan, toplam 24 maddelik Eysenck Kişilik Anketi Gözden Geçirilmiş/Kısaltılmış Formu'nun (EKA-GGK) (Francis ve ark. 1992) Türkçe uyarlaması için geçerlik ve güvenilirlik çalışmasının yapılmasıdır.
Yöntem: EKA-GGK formunun öncelikle Türkçe'ye çeviri ve geri çeviri çalışmaları yapılmış ve daha sonra dört ayrı üniversiteden 756 üniversite öğrencisine uygulanmıştır. EKA-GGK ile birlikte Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ), Kısaltılmış Algılanan Ebeveyn Tutumları-Çocuk Formu (KAET-Ç), Korku Tarama Envanteri (KTE-III) de geçerlik değerlendirilmesi amacı ile verilmiştir. Ölçeğin iç tutarlılığı, test-tekrar test güvenilirliği ve geçerliği değerlendirilmiştir.
Bulgular: Yapılan faktör analizinde 24 ölçek maddesi orijinal ölçekle örtüşen şekilde nörotisizm, dışa dönüklük, psikotisizm ve yalan boyutları olmak üzere dört faktöre ayrılmıştır. Ölçeğin iç tutarlılık katsayısı dışa dönüklük, nörotisizm, psikotisizm ve yalan boyutları için sırasıyla .78, .65, .42, .64 ve test-tekrar test tutarlılığı ise yine sırasıyla .84, .82, .69 ve .69 olarak bulunmuştur. Ölçeğin yapı geçerliğini değerlendirmek için ise EKA-GGK'nın KAET-Ç, RBSÖ VE KTE-III ile olan ilişkileri incelenmiştir. Sonuçlar ölçeğin yapı geçerliğini desteklemektedir. Cinsiyete göre alt boyutlarda farklılık olup olmadığı çok yönlü varyans analizi ile değerlendirildiğinde sadece yalan boyutunda kadın ve erkekler arasında fark bulunmuştur.
Sonuç: Sonuçlar ölçeğin Türk öğrenci örnekleminde güvenilirliği ve geçerliğini desteklemektedir. Ölçeğin Türkçe formunun psikometrik özellikleri ilgili literatür ışığında tartışılmıştır.
Reliability and Validity Studies of Turkish Translation of Eysenck Personality Questionnaire Revised-Abbreviated
Objective: The aim of the present study was to examine the reliability and the validity of the Turkish translation of the Eysenck Personality Questionnaire Revised-Abbreviated Form (EPQR-A) (Francis et al., 1992), which consists of 24 items that assess neuroticism, extraversion, psychoticism, and lying.
Method: The questionnaire was first translated into Turkish and then back translated. Subsequently, it was administered to 756 students from 4 different universities. The Fear Survey Inventory-III (FSI-III), Rosenberg Self-Esteem Scale (RSES), and Egna Minnen Betraffande Uppfostran (EMBU-C) were also administered in order to assess the questionnaire's validity. The internal consistency, test-retest reliability, and validity were subsequently evaluated.
Results: Factor analysis, similar to the original scale, yielded 4 factors; the neuroticism, extraversion, psychoticism, and lie scales. Kuder-Richardson alpha coefficients for the extraversion, neuroticism, psychoticism, and lie scales were 0.78, 0.65, 0.42, and 0.64, respectively, and the test-retest reliability of the scales was 0.84, 0.82, 0.69, and 0.69, respectively. The relationships between EPQR-A-48, FSI-III, EMBU-C, and RSES were examined in order to evaluate the construct validity of the scale. Our findings support the construct validity of the questionnaire. To investigate gender differences in scores on the subscales, MANOVA was conducted. The results indicated that there was a gender difference only in the lie scale scores.
Conclusions: Our findings largely supported the reliability and validity of the questionnaire in a Turkish student sample. The psychometric characteristics of the Turkish version of the EPQR-A were discussed in light of the relevant literature