Amaç: Bu çalışmanın amacı, trafik psikolojisi alanında, sürücü davranışları ve trafik güvenliği konusunda son yıllarda yaygın olarak kullanılmakta olan Sürücü Öfke İfade Envanteri'nin (SÖİE) ülkemizde de geçerli ve güvenilir bir ölçek olarak kullanılıp kullanılamayacağını saptamaktır.

Yöntem: Araştırma Ankara, İstanbul ve Samsun'da oturan ve gelişigüzel yöntemle seçilen, 20-65 yaş arası 220 sürücü ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya katılan kişilere; Sürücü Öfke İfade Envanteri, Sürücü Öfke Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri, Çok Boyutlu Öfke Ölçeği'nin öfke belirtileri, öfkeye ilişkin davranışlar ve öfkeye yol açan durumlar alt ölçekleri uygulanmıştır.

Bulgular: Yapılan analizler sonucunda SÖİE'nin faktör örüntüsünün orijinal ölçeğe benzer yapıda olduğu, 4 alt boyut ve bir indeksten oluştuğu, erkek sürücülerin ve 21-30 yaş grubu bireylerin, trafikte öfkelerini daha fazla bedenle ve araçla ifade ettikleri, kadın sürücülerin ise trafikte öfkelendiklerinde, uyum sağlayıcı/yapıcı ifadeleri daha çok kullandıkları bulunmuştur. Üniversite mezunu sürücülerin, trafikte öfkelerini daha çok sözel olarak ifade ettikleri, ilk ve ortaöğretim mezunu sürücülerin ise bedenle ifade ettikleri görülmüştür. Trafik cezası almanın, trafik zabıtasının varlığının, diğer sürücünün saygısız ve kaba davranışları ve yavaş araç kullanmasının, genel olarak trafikte öfke ifade etmeyi (sözel, araçla ve bedenle) yordayan değişkenler olduğu görülmüştür.

Sonuç: Bu çalışmanın sonucunda; SÖİE'nin ülkemizde geçerli ve güvenilir olarak kullanılabilecek bir ölçek olduğu saptanmıştır. Ayrıca, trafikte öfkeyle baş etme yöntemleri açısından da önemli ipuçları bulunmuştur. Bunların yanı sıra ölçeğin, güvenli sürücü seçimi, ceza puanı yüksek sürücüler, sürücü belgesi alıkonmuş ve psiko-teknik değerlendirmeye yönlendirilmiş kişilerde, değerlendirme sürecinde kullanılabileceği de görülmüştür.

Purpose: The purpose of the current study was to check the validity and reliability of DAX (The Driving Anger Expression Inventory) in a Turkish population.

Method: The study included 220 randomly chosen drivers between the ages of 20 and 65 [year]s from Ankara, Istanbul, and Samsun. The assessment instruments were DAX, The Driving Anger Scale, Brief Symptom Inventory, and the anger symptoms dimension, anger reactions dimension, and anger-eliciting situations dimension of the Multidimensional Anger Scale.

Results: Psychometric analyses of the scale showed that the Turkish-adapted DAX has the same factor structure and, like the original DAX, consists of 4 subscales and 1 index. The analyses revealed that male drivers between 21 and 30 [year]s old reported more physically aggressive expression and that they used their vehicle to express anger, whereas female drivers reported more adaptive/constructive expression. Furthermore, it was found that drivers who were university graduates expressed their anger verbally when driving, while drivers who were primary and secondary school graduates expressed anger physically. Regression analyses showed that traffic violation penalty, police presence, discourteous or disrespectful behavior to other drivers, and driving slow were predictive variables for total aggressive expression (verbal, physical aggressive expression, and using of the vehicle to express anger).

Conclusion: The current study revealed that the Turkish version of DAX might be a valid and reliable scale to measure forms of anger expression related to driving and important signs related to coping with driving-related anger were identified. Furthermore, it can be suggested that DAX could be used as an assessment instrument for driver selection, and it can be used during the psycho-technical assessment procedure.