Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi; 2023;5(4):303-312
Sosyal Kaygının Yordayıcısı olarak Çocukluk Çağı Travmaları,Duygu Düzenleme Süreçleri ve Dissosiyasyonun İncelenmesi
E Yöyen, İ Akyüz Çaylak
Sakarya Üniversitesi, Sakarya
Bu araştırmanın amacı çocukluk çağı travmaları, duygu düzenleme süreçleri ve dissosiyasyonun sosyal kaygı
açısından yordayıcılığını incelemektir. İlişkisel tarama modeli ve kartopu örnekleme yönteminin kullanıldığı
araştırmaya 18-55 yaş aralığında 451 katılımcı alınmıştır. Veriler Demografik Bilgi Formu, Çocukluk Çağı
Travmaları Ölçeği, Duygu Düzenleme Süreçleri Ölçeği, Dissosiyatif Yaşantılar Ölçeği ve Liebowitz Sosyal Kaygı
Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Analizler için basit doğrusal regresyon, çoklu regresyon ve hiyerarşik regresyon
analizleri uygulanmıştır. Analizler sonucunda duygu düzenleme süreçlerinin alt boyutu olan öncül odaklı duygu
düzenleme süreçlerindeki artışın sosyal kaygı belirtilerinde düşüşe sebep olduğu (R2=0.027, F=6.208, p=0.002);
dissosiyatif yaşantıların alt boyutu olan absorptiondaki artışın sosyal kaygı belirtilerinde artışa sebep olduğu
(R2=0.059, F=9.409, p=0.001) tespit edilmiştir. Hiyerarşik regresyon analizine sosyal kaygı üzerinde çocukluk
çağı travmalarının (β =0.271) ve dissosiyatif yaşantıların (β =0.291) pozitif yönde, duygu düzenleme süreçlerinin
(β =-0.144) ise negatif yönde etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca tek başına çocukluk çağı travmalarının sosyal
kaygıyı açıklama oranı (R2=0.020); çocukluk çağı travmaları ile dissosiyatif yaşantıların birlikteliğinin sosyal
kaygıyı açıklama oranı (R2=0.056); çocukluk çağı travmaları, dissosiyatif yaşantılar ve duygu düzenleme
süreçlerinin birlikteliğinin sosyal kaygıyı açıklama oranı ise (R2=0.067) yüksek olarak belirlenmiştir. Bulgular
gerek klinik çalışmalarda psikoterapilerin yapılandırılmasında ve gerekse toplum ruh sağlığını korumaya yönelik
sağlık politikalarının yapılandırılmasında kullanıldığında sosyal anksiyetenin oluşması ve/veya tedavisinde
yardımcı olabilir
Investigation of Childhood Traumas, EmotionRegulation Processes and Dissociation asPredictives of Social Anxiety
The aim of this study is to examine the predictors of childhood traumas, emotion regulation processes and dissociation in terms
of social anxiety. 451 participants between the ages of 18-55 were included in the study, in which the relational screening
model and snowball sampling method were used. Data were collected using Demographic Information Form, Childhood
Trauma Scale, Emotion Regulation Processes Scale, Dissociative Experiences Scale and Liebowitz Social Anxiety Scale.
Simple linear regression, multiple regression and hierarchical regression analyzes were applied for the analyses. As a result of
the analysis, the increase in the antecedent-focused emotion regulation processes, which is the sub-dimension of emotion
regulation processes, caused a decrease in social anxiety symptoms (R2=0.027, F=6.208, p=0.002); it was determined that the
increase in absorption, which is the sub-dimension of dissociative experiences, causes an increase in social anxiety symptoms
(R2=0.059, F=9.409, p=0.001). In the hierarchical regression analysis, it was determined that childhood traumas (ß = 0.271)
and dissociative experiences (ß = 0.291) had a positive effect on social anxiety, while emotion regulation processes (ß =-0.144)
had a negative effect. In addition, the rate of explaining social anxiety by childhood traumas alone (R2=0.020); the ratio of
childhood traumas and dissociative experiences to explain social anxiety (R2=0.056); the coexistence of childhood traumas,
dissociative experiences and emotion regulation processes explained social anxiety as high (R2=0.067). When the findings are
used both in the structuring of psychotherapies in clinical studies and in the structuring of health policies to protect community
mental health, they can be helpful in the formation and/or treatment of social anxiety.