Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi; 2023;5(3):218-227
Belirsizliğe Tahammülsüzlüğün Toplumsal Cinsiyet, KOVİD-19Yüklemeleri ve KOVİD-19 Fobisi ile İlişkisi
A Kayaoğlu
Anadolu Üniversitesi, Eskişehir
Kovid-19 pandemisi modern toplumun sürekliliğinde büyük bir kırılma yaratarak pandeminin en temel duygusu
olan belirsizliği ortaya çıkarmıştır. Belirsizliğe tahammülsüzlük olarak işevuruklaştırılan belirsizliğin daha çok
psikopatolojik değişkenlerle (anksiyete, depresyon vb.) ilişkisi araştırılmış, belirsizliğe sosyal psikolojik açıdan
yaklaşılmamıştır. Bu çalışmanın amacı belirsizliğe tahammülsüzlüğün ve Kovid-19 korkusunun sosyal kimlikler
(toplumsal cinsiyet, yaş, iş/meslek vb.) aracılığıyla farklı biçimde deneyimlenip deneyimlenmediğini, belirsizliğe
tahammülsüzlüğün Kovid-19 pandemisine ilişkin nedensel yüklemelerle ilişkili olup olmadığını ve belirsizliğe
tahammülsüzlüğün Kovid-19 korkusunu ne derece yordadığını saptamaktır. Araştırmanın örneklemini 20-65 yaş
arasında toplam 208 (130 kadın %62.5, 78 erkek %37.5) katılımcı oluşturmuştur. Dört veri toplama aracıyla
(Katılımcıların sosyal kategori üyeliklerine ilişkin anket, nedensel yükleme anketi, Kovid-19 Fobisi Ölçeği ve
Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği) toplanan çalışma verileri Sosyal Bilimler için İstatistik (SPSS) 25.00
Programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda kadınların erkeklere göre daha yüksek düzeyde
Kovid-19 fobisi olduğu, genç kadınların ileri yaştaki kadınlara göre daha belirsizlik tahammülsüzlük (ileriye
yönelik belirsizlik alt boyutunda) düzeyinin olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonuçları belirsizliğe
tahammülsüzlüğün bazı nedensel yüklemeler ile diğerlerine göre daha yüksek düzeyde ilişkili olduğunu ve
belirsizliğe tahammülsüzlüğün her iki cinsiyette Kovid-19 fobisini önemli derecede yordadığını, ama kadınlardaki
yordama gücünün daha güçlü olduğunu göstermiştir. Araştırma sonuçları sadece Kovid-19 pandemisinin sosyal
psikolojik analizi açısından değil, daha genel bir afet sosyal psikolojisi çerçevesi açısından da değerlendirilmiştir.
The Relationship Intolerance of Uncertaintywith Gender, COVID-19 Attributions andCOVID-19 Phobia
By creating a big rupture in continuities of modern society COVID-19 pandemics gave rise to the feeling
of uncertainty, While intolerance of uncertainty has been investigated mostly with psychopathological
variables (e.g. anxiety, depression) in the COVID-19 literature, it has seldomly been investigated by a
social psychological approach. The aim of this study is to investigate the relationship between social
identities (e.g. gender, age, job/vocation) and other COVID-19 related variables and intolerance of
uncertainty and fear of COVID-19, the relationship between intolerance of uncertainty level and the
type of causal attribution of COVID-19 pandemics and the relationship between intolerance of
uncertainty level and phobia of COVID-19 level. The sample of the study consists of adult individuals
between the ages of 20-65. The data of the study were analyzed using the Statistical Package for the
Social Sciences (SPSS) 25.00 Program. The results showed that women's COVID-19 phobia level is
higher than man, young women's level of intolerance of uncertainty is higher than older women, there
is significant relationship between intolerance of uncertainty and the some type of causal attributions
and the intolerance of uncertainty has predicted the COVID-19 phobia significantly. The results of the
study are discussed not only in the context of COVID-19, but also the implications that may have for a
broader framework of a social psychology of disasters.