Nesne Psikoloji Dergisi; 2023;11(28):324-342
Sosyal Medya Etkileyicilerinin (Influencer) Tüketici Psikolojisindeki Rolü: Z Kuşağı Araştırmaları Üzerine Bir Değerlendirme
S Köksal Araç
Çukurova Üniversitesi, Adana
Dijital bir dünyanın içerisine doğan ve dijital ortamları etkin bir şekilde kullanabilen Z kuşağı en genç ve potansiyel
en büyük tüketici grubu olarak pazarlamacıların ve tüketici psikolojisi araştırmacılarının ilgi odağında olan bir
kitledir. Önemli bir tüketim gücüne sahip olmasının yanı sıra tüketim alışkanlıkları bakımından önceki nesillerden
oldukça farklı özellikler taşımasıyla da pazarlamacıların ve araştırmacıların ilgisini çekmektedir. Dijital ile büyümüş,
anında bilgiye erişim bekleyen, kısa süreli video içeriklerine ilgi gösteren Z kuşağı için en önemli pazarlama iletişimi
ve sosyal etkileşim elemanlarından birisi “sosyal medya etkileyicileri”dir. Bu nedenle tüketici psikolojisini inceleyen
son dönem araştırmaları için “sosyal medya etkileyicileri” en ilgi çeken konu başlıklarından biri haline gelmiştir. Bu
çalışmada “sosyal medya etkileyicileri”nin Z kuşağı tüketici davranışlarındaki rolünü incelemek amaçlanmıştır. Bu
amaçla ilgili yazındaki çalışmalar incelenerek bir model önerisi ile özetlenmiştir. Çalışmada sunulan modele göre;
sosyal medya etkileyicileri ile kurulan “parasosyal ilişki”, “etkileyicinin güvenilirliği”, “marka ile etkileyici uyumu”,
etkileyici paylaşımlarının “içerik değeri” ve “özgünlüğü”, etkileyiciler ile takipçiler arasındaki “etkileşim” faktörleri
benlik-marka bağını, marka imajını, satın alma niyetini ve marka bağlılığını olumlu yönde etkilemektedir. Sunulan
model önerisi ile başta psikoloji ve pazarlama olmak üzere farklı alanların entegre olabileceği disiplinlerarası
çalışmalara ilham verecek bir bakış açısı sunulduğu düşünülmektedir.
The Role of Social Media Influencers in Consumer Psychology: An Evaluation of Generation Z Research
Generation Z, who was born into a digital world and can use digital environments effectively, is the youngest and
potentially largest consumer group, is at the center of attention of marketers and consumer psychology researchers.
In addition to having a significant consumption power, it attracts the attention of marketers and researchers because it
also has very different characteristics from previous generations in terms of consumption habits. Social media
influencers are one of the most important marketing communication and social interaction elements for Generation
Z, who grew up with digital, expects instant access to information, and is interested in short video content. For this
reason, "social media influencers" have become one of the most attractive topics for recent research examining
consumer psychology. This study aims to find out the role of "social media influencers" in Generation Z consumer
behavior. For this purpose, the studies in the relevant literature were reviewed and summarized with a model
proposal. According to the model presented in the study; "parasocial relationship" with social media influencers,
"credibility” of the influencer", "influencer compatibility with the brand", "content value" and "originality" of
influencer posts, "engagement rate" are the factors that positively affect the self-brand connection, brand image,
purchase intention and brand loyalty. It is thought that the model proposal presented offers a perspective that will
inspire interdisciplinary studies in which different fields especially psychology and marketing can be integrated.