Psikoloji Çalışmaları; 2023;43(1):93-115
Orta Yaş Dönemindeki Meme Kanseri Kadın Bireylerde Benlik Saygısı ve Psikolojik Uyum Arasındaki İlişkiler: Hayatın Anlamının Aracı Rolü
C Soylu, Z Uçanok
Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi, Adana
Giderek artan sayıda araştırma, hayatın anlamının kanser teşhisi gibi oldukça stresli yaşam olayları karşısında psikolojik
uyum üzerinde önemli bir rol oynadığını açıkça göstermektedir. Araştırmanın temel amacı meme kanseri tanısı almış
orta yaş dönemindeki kadınlarda hayatın anlamını yordayan faktörleri ve benlik saygısı ile psikolojik uyum arasındaki
ilişkide hayatın anlamının boyutlarının (anlamın varlığı ve anlam arama) aracı rolünü incelemektir. Bu araştırmada
psikolojik uyumun göstergeleri olarak psikolojik iyi oluş ve psikolojik sıkıntı kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini
yaşları 40 ile 65 arasında değişen (Ort.yaş = 52.34, SS = 6.83) toplam 125 kadın oluşturmuştur. Katılımcılara Rosenberg
Benlik Saygısı Ölçeği, Psikolojik İyi Oluş Ölçeği, Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği, Hayatın Anlamı Ölçeği ve
Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nden oluşan bir ölçek seti uygulanmıştır. Elde edilen bulgular, anlamın
varlığı ile anlam arama arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki ortaya koymuştur. Regresyon analizi sonuçları, sırasıyla
algılanan sosyal destek, yaş, algılanan gelir düzeyi ve tanı süresinin anlamın varlığını pozitif yönde yordadığını ve toplam
varyansın %30’unu açıkladığını ortaya koymuştur. Buna karşılık, anlam aramayı ise algılanan sosyal destek, yaş ve tanı
süresi negatif yönde yordamakta ve toplam varyansın %34’ünü açıklamaktadır. Aracı rollere ilişkin analiz sonuçları ise
benlik saygısı ile psikolojik uyum arasındaki ilişkide anlamın varlığının kısmi aracı role sahip olduğunu göstermiştir. Bir
diğer ifade ile hayatın anlamının yordayıcıları her iki boyut için benzer olsa da, anlam aramaya göre anlamın varlığının
aracı rolünün benlik saygısı ve psikolojik uyum arasındaki ilişkide daha güçlü olduğunu göstermiştir. Sonuç olarak, elde
edilen bulgular çerçevesinde yüksek benlik saygısının orta yaş dönemindeki kadın kanser hastalarında anlamın varlığını
artırarak psikolojik uyuma pozitif yönde katkı sağladığı söylenebilir.
Meaning in Life as A Mediator of Associations Between Self-Esteem and Psychological Adjustment Among Middle-Aged Women with Breast Cancer
A growing body of research has clearly demonstrated that meaning in life plays
an important role in psychological adjustment in the face of highly stressful
life events, such as a cancer diagnosis. This study primarily aims to explore the
predictors of meaning in life and the mediating role of the two dimensions of
meaning in life (presence of meaning, and search for meaning) on the association
between self-esteem and psychological adjustment among middle-aged women
diagnosed with breast cancer. In the present study, psychological well-being
and psychological distress have been used as indicators of psychological
adjustment. The sample consisted of 125 women aged between 40 - 65 (Mage =
52.34, SD = 6.83). Participants completed a battery of self-report questionnaires
including the Rosenberg Self-Esteem Scale, Psychological Well-Being Scale,
Hospital Anxiety and Depression Scale, Meaning in Life Questionnaire, and
Multidimensional Scale of Perceived Social Support. The findings revealed a
negative significant relationship between the presence of meaning and the search
for meaning. Multiple regression analyses revealed that perceived social support,
age, perceived income level, and time since diagnosis positively predicted the
presence of meaning and explained 30% of the total variance. On the other hand,
perceived social support, age, and the time since diagnosis negatively predicted
the search for meaning and explained 34% of the total variance. Moreover,
the findings of mediation analysis showed that the presence of meaning in
life partially mediates the association between self-esteem and psychological
adjustment. In other words, although the predictors of the meaning in life are
similar for both dimensions, it was shown that the mediating role of the presence
of meaning was stronger than the search for meaning in the relationship between
self-esteem and psychological adjustment. Hence, it can be concluded that high
self-esteem contributes positively to psychological adjustment by increasing the
presence of meaning in the life of middle-aged female cancer patients.