Cinsiyetle ilgili değişkenlerin insanlık algısı üzerinde etkisi var mıdır? Bu araştırma sorusundan türetilen hipotezleri test etmek amacıyla 2 (cinsiyet: kadın ismi veya erkek ismi) x 2 (cinsiyet ifadesi: kadınsı görünüm veya erkeksi görünüm) x 2 (cinsel yönelim bilgisi: kadın sevgili ismi veya erkek sevgili ismi) gruplararası faktöryel desenin kullanıldığı iki deney yapılmıştır. İnsanlık algısı, insanı hayvanlardan (insan biricikliği) ve robotlardan (insan doğası) ayıran özelliklerin hedef kişiye ne derece atfedildiği üzerinden elde edilmiştir. Toplamda 131 üniversite öğrencisinin (Ortyaş = 20.05; SS = 2.12; 59 kadın, 72 erkek) yer aldığı birinci deneyde, sadece cinsiyet ifadesinin temel etkisinin anlamlı olduğu bulunmuştur. Buna göre, kadınsı cinsiyet ifadesine (yani kadınsı görünüme) sahip kişilere erkeksi cinsiyet ifadesine (yani erkeksi görünüme) sahip olanlara kıyasla insan doğasına ait özellikler anlamlı şekilde daha fazla atfedilmiştir. Toplam 146 üniversite öğrencisinin (Ortyaş = 21.59 SS = 1.69, 105 kadın, 41 erkek) katıldığı ikinci deneyde ise hem cinsiyet ifadesinin hem de cinsel yönelim bilgisinin temel etkileri anlamlı farklar ortaya çıkarmıştır. Kadınsı cinsiyet ifadesine sahip olacak şekilde betimlenen koşuldaki bireylere erkeksi cinsiyet ifadesine sahip olacak şekilde betimlenenlere kıyasla ve eşcinsel olduğu söylenen koşuldaki kişilere heteroseksüel olduğu söylenen koşuldaki kişilere kıyasla insan doğasına ait özellikler anlamlı şekilde daha fazla atfedilmiştir. Ayrıca ikinci çalışmada, cinsiyet ve cinsiyet ifadesinin ortak etkisinin anlamlı olduğu; insan biricikliğine ait özelliklerin, erkeksi cinsiyet ifadesine sahip olan erkeklere (cinsiyetle uyumlu cinsiyet ifadesi) erkeksi cinsiyet ifadesine sahip olan kadınlara (cinsiyetle uyumsuz cinsiyet ifadesi) kıyasla daha çok atfedildiği bulunmuştur. İkinci çalışmada yazılı materyal (vinyet) yerine görsel materyalin (fotoğraf) kullanılması, cinsiyet ve cinsiyet ifadesinin ortak etkisine ve cinsel yönelime ilişkin hipotezlerin desteklendiği bulgular ortaya çıkarmıştır. Genel olarak değerlendirildiğinde, mevcut bulguların kadınsılığın doğayla ve duygusallıkla, erkeksiliğin ise kültürle ve rasyonellikle özdeşleştirildiğini ortaya koyan alan yazınla uyumlu yönde olduğu görülmektedir. Cinsiyet ifadesinin cinsiyetten ve cinsel yönelimden bağımsız bir değişken olduğunun ortaya konması, bu araştırmanın alana en önemli katkısıdır. Saç kesimi, giyim şekli gibi fiziksel görünümle dışa vurulan ve cinsiyetin önemli bir edimsel yönü olan cinsiyet ifadesi, insanlık algısında fark ortaya çıkarmaktadır.

Do gender-related variables affect perceived humanness? To test the hypotheses derived from this research question, the study conducts two experiments using the three-way (2x2x2) between-subjects factorial design where the independent variables are gender (female name vs. male name), gender expression (feminine appearance vs. masculine appearance), and information about sexual orientation (name of the target person’s partner; a male or female name). Perceived humanness was obtained by assessing the extent to which human nature vs. human uniqueness traits were attributed to the target person. A total of 131 participants (Mage = 20.05, SD = 2.12; 59 women, 72 men) were reached in the first experiment. The findings revealed the main effect of gender expression to be significant. Participants attributed human nature traits significantly more to the target person who had a feminine gender expression than a masculine one. In the second experiment, a total of 146 university students (Mage = 21.59, SD = 1.69; 105 women, 41 men) participated in the study. The results showed gender expression and information about sexual orientation to have significant main effects on human traits attribution. More human nature traits were attributed to the target person whose gender expression was depicted as feminine than masculine, as well as who is said to be more homosexual than heterosexual. In addition, the interaction effect between gender and gender expression was significant. Participants attributed more human uniqueness traits to the target person who was depicted as a masculine man (gender congruence) compared to a masculine woman (gender incongruence). Using pictures instead of vignettes in the second study revealed support for the hypotheses regarding the interaction effect of gender and gender expression as well as the effect of sexual orientation. All findings concur with the literature, which suggests that women are associated with nature and emotionality, whereas men are associated with culture and rationality. The most important contribution of this research is that gender expression as a variable is distinct from gender and sexual orientation. Gender expression occurs through one’s physical appearance (e.g., haircut, outfit) and affects one’s perceived humanness.