Bağımlılık Dergisi; 2023;24(2):239-272
Türkiye’de 2011-2021 Yılları Arasında Uçucu Nitelikli Maddelerin Kullanımına Yönelik İstatistiki Verilerin Değerlendirilmesi
N Akkaya, İ Aktürk, Ö M Yaman
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa, İstanbul
Bu çalışma, Türkiye’de son 10 yıldaki çalışmalardan uçucu madde kullanıcılarıyla ilgili verilerin analiz edilmesi amacıyla
yapılmıştır. Türkiye’de uçucu maddelerin kötüye kullanımını konu edinen yeterli çalışmanın olmaması bu çalışmanın
yapılması ihtiyacını doğurmuştur. Ayrıca yapılan çalışmaların sıklıkla madde bağımlılığıyla ilgili genel çalışmalar olması
uçucu madde kullanıcılarıyla ilgili detaylı bilgiler edinilebilmesini zorlaştırdığından bu çalışmada uçucu madde kullanımı
ile ilgili genel durumu ortaya koymak hedeflenmiştir. Veriler çeşitli arama motorlarından anahtar kelimelerin aratılması ile
toplanmıştır. Araştırma, 2011-2021 arasındaki çalışmaların değerlendirilmesi için sistematik derleme metoduyla
yapılmıştır. Çalışmada Türkiye’de yapılmış çalışmalar incelenerek verileri, bütüncül bir yaklaşımla tablolaştırılmıştır.
Yapılan inceleme sonucunda 202 çalışma derinlemesine incelenmiştir. Araştırmanın bulgular kısmında çalışmaların
niceliksel özellikleri ile uçucu madde kullanıcılarının niceliksel ve niteliksel özellikleri detaylıca aktarılmıştır. Çalışma
sonucunda uçucu madde kullanıcılarıyla ilgili çalışmaların sıklıkla yüksek lisans tezi ve makale türünde olduğu, konu
hakkında geniş kapsamlı çalışmaların bulunmadığı, nicel verilere sıklıkla madde bağımlılığını konu edinen çalışmaların
içinde rastlandığı görülmüştür. Uçucu maddelerin niteliklerini konu edinen çalışmalar genellikle olgu sunumu yapılan
makalelerdir. Olgu sunumları geniş kullanıcı gruplarını temsil etmediğinden kapsamlı bilgilere edinilmesine imkân
sağlamamaktadır. Çalışma sonucunda konunun, araştırmalarda yeterince ele alınmaması ve küçük yaştaki çocukların
risk grubu olması nedenleriyle araştırmacılar tarafından gündeme alınması gerektiği düşünülmüştür.
Evaluation of Statistical Data on the Use of Volatile Substances between 2011-2021 in Turkey
This study was conducted to analyze data on inhalant users from studies in the last 10 years in Turkey. The lack of
sufficient studies on the abuse of volatile substances in Turkey has led to the need for this study. In addition, since the
studies conducted are mostly general studies on substance addiction, making it difficult to obtain detailed information
about inhalant users, it was aimed to draw a picture of inhalant users in this study. The data was collected by searching
for keywords from various search engines. The research was conducted with the systematic review method to evaluate
the studies between 2011-2021. In the study, the studies conducted in Turkey were examined and the data were
tabulated with a holistic approach. As a result of the examination, 202 studies were examined in depth. In the findings
part of the research, the quantitative characteristics of the studies and the quantitative and qualitative characteristics of
inhalant users are explained in detail. As a result of the study, it was seen that studies on inhalant users are mostly in
the type of master's thesis and articles, there are no comprehensive studies on the subject, and quantitative data are
often found in studies on substance addiction. Studies dealing with the properties of volatile substances are generally
case reports. Since the case reports do not represent large user groups, they do not allow to obtain comprehensive
information. As a result of the study, it was thought that the subject should be brought to the agenda by the researchers
because it was not adequately addressed in studies and because young children were a risk group.