Ayna Klinik Psikoloji Dergisi; 2023;10(1):25-56
Klinik Olan ve Klinik Olmayan Yetişkin Örneklemlerinde Algılanan Ebeveynlik Biçimleri ile Depresyon Arasındaki İlişkide Şema Modlarının Aracı Rolü
H Yolalan, B Köse Karaca, H A Karaosmanoğlu
Güzin Dinçkök Ortaokulu, İstanbul
Bu çalışmada şema modlarının, ebeveynlik biçimleri ve depresyon arasındaki ilişkide
aracı rolü yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak sınanmıştır. Araştırmada klinik (N =
629, %71.1 kadın, %28.9 erkek; Ortyaş = 39.22) ve klinik olmayan yetişkin örneklemler
(N = 589, %79.9 kadın, %20.1 erkek, Ortyaş = 28.25) kullanılmıştır. Bulgulara göre şema
modları, klinik ve klinik olmayan örneklemlerdeki anne ve baba ebeveynlik biçimleri ile
depresyon ilişkisine tümden aracılık etmektedir. İki örneklemin ölçme modelleri
karşılaştırıldığında, anne ve baba ebeveynlik biçimleri, şema modları ve depresyon
değişkenlerine ait ilişkilerin pozitif yönde ve anlamlı olduğu değerlendirilmiştir. İki
örneklemin yapısal modellerinde ise baba ebeveynlik biçimleri ile şema modları
arasındaki ilişkinin, anne ebeveynlik biçimleri ile şema modlarına kıyasla daha fazla
kuvvetli olduğu görülmüştür. İki örneklem arasındaki farklı sonuçlara bakıldığında ise
ölçme modellerinde klinik örneklemde anne ebeveynlik biçimleri depresyon ilişkisi
düşük düzeydeyken klinik olmayan örneklemde orta düzeydedir. Ayrıca klinik
örneklemde baba ebeveynlik biçimleri depresyon ilişkisi orta düzey, anne ebeveynlik
biçimleriyle depresyon ilişkisinin düşük düzey olduğu görülmüştür. Bu çalışmada
ulaşılan sonuçlar, depresyon tedavisinde ebeveynlik biçimlerinin göz önünde
bulundurulduğu şema mod terapisinin yararlı olacağını düşündürmektedir.
In this study, the mediating role of schema modes in the relationship between parenting
styles and depression was tested using structural equation modeling. Clinical (N = 629,
71.1% female, 28.9% male; Mage = 39.22) and non-clinical adult samples (N = 589, 79.9%
female, 20.1% male, Mage = 28.25) were used in the study. According to the findings,
schema modes fully mediated the relationship between maternal and paternal parenting
styles and depression in clinical and non-clinical samples. When the measurement
models of the two samples were compared, it was evaluated that the relationships of
mother and father parenting styles, schema modes and depression variables were
positive and significant. In the structural models of the two samples, the relationship
between paternal parenting styles and schema modes was found to be stronger than
maternal parenting styles and schema modes. Considering the different results between
the two samples, the relationship between maternal parenting styles and depression was
lower in the clinical sample, while it was moderate in the non-clinical sample. In addition,
in the clinical sample, the relationship between father parenting styles and depression
was moderate, and the relationship between maternal parenting styles and depression
was low. The results obtained in this study suggest that schema mode therapy, in which
parenting styles are considered, would be beneficial in the treatment of depression.