Nesne Psikoloji Dergisi; 2022;10(25):418-436
Yeme ile İlişkili İstemdışı Düşünceler Envanteri’nin (YİDE) Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
F M Uluyol, N Taşkale, M İnözü Mermerkaya
Akdeniz Üniversitesi, Antalya
Son dönemde, istem dışı düşünceler (İDD’ler), tanılar üstü model kapsamında ele alınmaktadır. Yeme
bozukluklarındaki İDD’lerin incelenmesi amacıyla yemeyle ilişkili İDD’ler (Bölüm 1), İDD’lerin çatışma
sonuçları (Bölüm 2A) ve kontrol stratejilerinden (Bölüm 2B) oluşan Yeme ile İlişkili İstem Dışı Düşünceler
Envanteri (YİDE) geliştirilmiştir. Mevcut çalışmada YİDE’nin orijinal formu, Türkçeye uyarlanarak, geçerlik ve
güvenirlik değerleri incelenmiştir. Çalışmada 339 üniversite öğrencisine ulaşılmıştır. YİDE, eş zaman geçerliği
incelemesi için Yeme Bozukluğu Değerlendirme Ölçeği ve Vücut Algısı Ölçeği, birleşen geçerlik incelemesi için
Obsesif-Kompulsif Envanteri-Gözden Geçirilmiş Form, Beck Anksiyete Envanteri ve Beck Depresyon Envanteri
ile Demografik Form uygulanmıştır. Yapı geçerliği için faktör analizi sonuçlarına göre YİDE Bölüm 1 için
açımlayıcı faktör analizi sonrası belirlenen 5 faktörlü yapı, Bölüm 2A ve Bölüm 2B için orijinal faktör yapıları
daha iyi uyum göstermiştir. YİDE puanları diğer ölçüm araçlarından alınan puanlarla pozitif yönde ilişkilidir.
Güvenirlik analizlerine göre Cronbach alfa değerleri Bölüm 1, Bölüm 2A için sırasıyla .98, .92 ve .89; test-tekrar
güvenirliği Bölüm 1, Bölüm 2A ve Bölüm 2B için sırasıyla .98, .93 ve .92’dir. Sonuçta, YİDE beslenme, diyet,
beden algısı, egzersiz ihtiyacıyla ilişkili İDD’leri ve bunların kontrolü için kullanılan stratejileri değerlendirmede
kullanılabilecek bir araçtır. YİDE’nin İDD ve YB arasındaki ilişkiyi anlamada gelecek çalışmaları aydınlatacağı
düşünülmektedir.
The Reliability and Validity Study of the Eating-related Intrusive Thoughts Inventory (INPIAS)
Intrusive thoughts (ITs) have been addressed with a transdiagnostic conceptualization recently. The Eating-related
Intrusive Thoughts Inventory (INPIAS), composed of eating-related ITs (Part 1), consequences of interference
(Part 2A) and control strategies (Part 2B) of ITs, was developed to examine ITs in Eating Disorders (EDs). The
Turkish adaptation of INPIAS via reliability and validity analyses was conducted in this study. The sample
consisted of 339 university students. INPIAS and Eating Disorder Examination Scale and Body Image Scale (for
concurrent validity), Obsessive-Compulsive Inventory-Revised Form, Beck Anxiety Scale and Beck Depression
Scale (for convergent validity) and the Demographics Form were used. Results revealed that the five-factor
solution from the exploratory factor analysis (Part 1) and the original factor structures (Part 2A and Part 2B) showed
a better fit. INPIAS had positive correlations with other scales. The reliability scores revealed Cronbach alpha
values of .98 (Part 1), .92 (Part 2A), and .89 (Part 2B) and test-retest correlations of .98 (Part 1), .93 (Part 2A), and
.92 (Part 2B). So, INPIAS may be utilized to examine ITs related to eating, diet, body image, exercise, and related
control strategies. INPIAS is assumed to enlighten future studies about the relationship between ITs and EDs.