Bilişsel davranışçı aile terapisi (BDAT) psikolojik veya fizyolojik sorunların tedavisinde oldukça geniş bir spektrumda kullanılmaktadır. BDAT ayrıca birçok farklı terapi modeline entegre edilerek uygulanabilmektedir. Literatür incelendiğinde BDAT’nin sık kullanılmış olmasıyla birlikte, kontrol gruplu etkililik çalışmalarının sayıca az olduğu görülmüştür. Bu makalede, söz konusu aile terapisi yaklaşımına dair yapılmış olan etkililik çalışmaları sistematik bir biçimde gözden geçirilerek, literatürde eksik olduğu düşünülen bu noktaya dair bir katkı sunulması amaçlanmaktadır. Söz konusu sistematik çalışma kapsamında belirlenmiş olan anahtar kelimeler, psikoloji alanında en çok kullanılan veritabanlarında (ULAKBİM, American Psychological Association, Psychology Database, Web of Science, Medline, and Scopus) taratılmış ve 402 araştırmaya ulaşılmıştır. Bulguların analiz sürecinde ise PRISMA diyagramı yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın içleme ve dışlama kriterleri göz önünde bulundurularak yapılan elemeler sonucunda ulaşılan 14 çalışma; örneklem özellikleri, BDAT’nin içeriği ve uygulama biçimleri, kontrol veya karşılaştırma gruplarının özellikleri, kullanılan ölçüm araçları ve bulguları açısından değerlendirilmiştir. Yapılan bu değerlendirme sonucunda ise BDAT’nin kaygı bozukluklarından, kronik fiziksel rahatsızlıklara kadar geniş bir yelpazede özellikle bireysel BDT ve psikoeğitim uygulamalarına veya bekleme listesine göre daha etkili olduğu görülmektedir. BDAT’nin etkililiği göz önünde bulundurularak, yaşanılan ruhsal veya fiziksel sorunlar ile aile arasındaki karşılıklı etkileşimin BDAT ile düzenlenebildiği ifade edilebilir. Bu noktada BDAT’nin kullanımının daha da yaygınlaştırılması ve bu bağlamda daha çok araştırma yapılması gerektiği düşünülmektedir.

Cognitive–behavioral family therapy (CBFT) is used for a wide range of psychological and physical problems in integration with different treatment protocols. Effectiveness of CBFT research studies on the control group are limited in literature, even though this treatment is used frequently. Although various studies highlighted the effectiveness of CBFT, no systematic reviews were conducted. The study aims to review randomized controlled trials on CBFT. The study used keywords to identify 402 related articles in commonly used psychology databases (ULAKBIM, American Psychological Association, Psychology Database, Web of Science, Medline, and Scopus). The PRISMA diagram was used for analysis. Studies assessed with control groups were included without a historical limitation. The articles were screened according to inclusion and exclusion criteria. Fourteen articles were evaluated in terms of sample characteristics, content, application methods, characteristics of control and comparison groups, assessment tools, and findings. The results indicated that CBFT is especially more effective than individual CBT, psychoeducation or waitlist for various issues, such as anxiety disorders, obsessive compulsive disorders, pediatric bipolar disorder, substance use disorder, anorexia nervosa and chronic physical problems. The study inferred that CBFT can be used to improve mutual interaction between mental or physical problems with family. In other words, CBFT can be used to improve the effect of disorders experienced by one member on the family and the effect of the family on the disorders. In this manner, the risk of relapse can be reduced in the treatment of certain disorders. Therefore, the study suggests that CBFT should be used increasingly and that this field warrants further research.