Bağımlılık Dergisi; 2022;23(4):440-451
Aile İletişimi ve Akran İlişkilerinin Siber Mağduriyet ve Zorbalık Üzerindeki Etkisi: İnternet Bağımlılığının Aracı Etkisi
Ö Aytaç, G Uçan, H Baydur
Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Manisa
Amaç: Bu araştırmanın amacı aile iletişim kalıpları, akran ilişkileri ve internet bağımlılığının siber mağduriyet ve zorbalık üzerindeki etkisinin
incelenmesi ve internet bağımlılığının aracı etkisinin bir model aracılığı ile değerlendirilmesidir.
Yöntem: Araştırmaya İzmir İlinde 4 farklı türdeki 8 lisede öğrenim gören 14-19 yaş aralığında toplam 320 kişi katılmıştır. Sosyodemografik bilgiler
formu, Yenilenmiş Siber Zorbalık Envanteri, Young İnternet Bağımlılığı Ölçeği, Akran İlişkileri Ölçeği ve Aile İletişim Kalıpları Ölçeği uygulanmıştır
Bulgular: Katılımcıların %49,9’u erkek olup yaş ortalaması 16,25±1,13’tür. %95,4’ü cep telefonuna, %71,2’sinin bilgisayara, %42,5’i tablete sahiptir.
Öğrencilerin çoğunluğu (%67,5) interneti ebeveynlerinin denetimi olmaksızın istediği kadar kullanabilmekte ve günde beş saatten fazla internette
zaman geçirmektedir (%30,5). Çok değişkenli analizde siber mağduriyet ile internet bağımlılığı, akran, serbestiyetçi ve koruyucu aile türü ile anlamlı
düzeyde ilişkili iken, siber zorbalıkta internet bağımlılığı serbestiyetçi ve koruyucu aile türü ile ilişkili bulunmuştur. Yol analizinde siber mağduriyet
üzerinde akran ilişkilerinin ve aile iletişimin toplam etkisi sırasıyla β=0,212 ve β=0,144 düzeyindedir. Siber zorbalık üzerindeki toplam etki sırasıyla
β=0,158 ve β=0,138 büyüklüğündedir.
Sonuç: Siber mağduriyet ve zorbalık, akran ilişkileri, aile iletişimi ve internet bağımlılığından etkilenmektedir. Gençlerde internet bağımlılığına ve
dolayısıyla siber mağduriyet ve zorbalığa neden olan faktörler etki yolakları ile birlikte iyi tespit edilip denetlenmelidir.
Effect of Family Communication Patterns and Peer Relationships on Cyber Victimization and Bullying: Mediating Effect of Internet Addiction
Objective: The aim of this study is to examine the effects of family communication patterns, peer relationships and internet addiction on cyber
victimization and bullying and to evaluate the mediating effect of internet addiction through a model.
Method: A total of 320 students between the ages of 14-19 studying in 8 high schools of 4 different types in Izmir province participated in the
study. Sociodemographic information form, Revised Cyberbullying Inventory, Young Internet Addiction Scale, Peer Relationship Scale and Family
Communication Patterns Scale were applied.
Results: 49.9% of the participants were male with an average age of 16.25±1.13 years. 95.4% had a cell phone, 71.2% had a computer, and 42.5% had
a tablet. The majority of the students (67.5%) can use the internet as much as they want without parental supervision and spend more than five hours
a day on the internet (30.5%). In multivariate analysis, cyber victimization and internet addiction were significantly associated with peer, permissive
and protective family type, while internet addiction was found to be associated with permissive and protective family type in cyber bullying. In the
path analysis, the total effect of peer relationships and family communication on cyber victimization is ß=0.212 and ß=0.144, respectively. The total
effect on cyberbullying was ß=0.158 and ß=0.138, respectively.
Conclusion: Cyber victimization and bullying are influenced by peer relationships, family communication and internet addiction. The factors that
cause internet addiction and thus cyber victimization and bullying in young people should be well identified and monitored together with the impact
pathways.