Türk Psikiyatri Dergisi; 2006;17(1):22-31
Hemodiyalize Giren ve Böbrek Nakli Yapılan Hastalarda Ruhsal Sorunlar, Yaşam Kalitesi ve Tedaviye Uyum
A Sağduyu, V Şentürk, S Sezer, R Emiroğlu, S Özel
Başkent Ü Tıp Fak., Psikiyatri Bl., Ankara
Amaç: Bu araştırmada, hemodiyalize giren ve böbrek nakli ameliyatı yapılan hastalarda, ruhsal morbidite ve yaşam kalitesi düzeylerinin karşılaştırılması; ruhsal morbidite, yaşam kalitesi ve tedaviye uyumu etkileyen risk faktörlerinin belirlenerek, literatür bilgileri ışığında tartışılması hedeflenmiştir.
Yöntem: Beş yıl ya da daha uzun süredir, hemodiyaliz programında olan 34, böbrek nakli yapılmış olan 30 hastaya, geriye doğru dosya tarama yöntemiyle ulaşılarak; Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği, Kısa Form-36, Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği, Böbrek Nakli Uyum Değerlendirme Skalası ve Sosyodemografik ve Sağlık Bilgi Formu uygulanmıştır.
Bulgular: Hastaların % 26.6’sı nakil ameliyatı öncesinde bilgilendirilmediğini ya da yetersiz bilgilendirildiğini, hasta yakınlarının % 46.6’sı sağlık tutumu önerilerine uyumun iyi düzeyde olduğunu belirtmiştir. Eğitim düzeyinin düşmesi depresyon alt ölçeği’nde eşik puanı geçme yönünde; böbrek nakli grubunda olma, depresyon-anksiyete düzeyinin azalması, iç kontrol odağına inancın artması ve evli olmama özellikleri de yaşam kalitesinde artış yönünde yordayıcı etkiye sahiptir.
Sonuç: Ameliyat öncesi bilgilendirme ve tedaviye uyum oranlarının düşüklüğü başta olmak üzere, alınan sonuçlar, ruhsal desteği artırmaya, bilgilendirmeye, tedaviye uyumu ve yaşam kalitesini iyileştirmeye odaklanan programlar geliştirilmesine gereksinim olduğuna işaret etmektedir.
Psychiatric Problems, Life Quality and Compliance in Patients Treated with Haemodialysis and Renal Transplantation
Objective: The major goal of this study is to compare the results of psychiatric morbidity and life quality evaluations in haemodialysis patients and renal transplantation recipients. Additionally, it aims to discuss risk factors for psychiatric morbidity, life quality and medical compliance of these patients in the light of literature review.
Method: In this study, assessment instruments called Hospital Anxiety and Depression Scale, Short Form-36, Rotter’s Internal-External Locus of Control Scale, Scale for Compliance of Renal Transplantation Recipients, and Questionnaire for Sociodemographic and Health Information were applied to 34 patients treated with haemodialysis and 30 renal transplantation recipients in the treatment programme for 5 [year]s or longer period.
Results: 26.6% percent of renal transplantation recipients reported that they had been given unsufficient or no information before transplantation by their doctors. According to 46.6 percent of patients’ relatives, patients’ compliance for health behavior was in good level. Decrease in education level was predicted higher scores above cut-off point of depression subscale; patient group (renal transplantation versus haemodialysis), decreases in depression-anxiety levels, increase in scores for internal locus of control and marital status (unmarried versus married) predicted better quality of life, physical and mental.
Conclusion: Findings of this study, such as unsufficient information before transplantation and low treatment compliance, suggest that more sophisticated psychosocial intervention programs focusing on these patients’ quality of life, mental health and treatment compliance are necessary.