Klinik Psikiyatri Dergisi; 2022;25(1):101-111
Uykusuzluğu Felaketleştirme Ölçeği’ninTürkçe uyarlaması ve psikometrik özellikleri
ÖF Uygur, O Hursitoğlu, H Uygur, EF Aydın, FÖ Orhan
Ersin Arslan Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Gaziantep
Amaç: Bu araştırmada, 17 maddeden oluşan Uykusuzluğu
Felaketleştirme Ölçeğinin (UFÖ) Türkçeye uyarlanmasını ve
psikometrik özelliklerini incelemeyi amaçladık. Yöntem:
Çalışmaya 240 sağlıklı gönüllü ve majör depresif bozukluğu
olan 75 hasta katılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliği açımlayıcı
faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yöntemleri ile yürütülmüştür. Güvenirlik analizi için ise Cronbach
alfa katsayısı, test-tekrar test korelasyonu ve madde toplam
korelasyon yöntemi kullanılmıştır. Ayırt edici geçerlik için
gruplar arasında UFÖ ve alt ölçek puanları karşılaştırılmıştır.
Ölçüt bağıntılı geçerliği değerlendirmek üzere Pittsburg
Uyku Kalite İndeksi (PUKİ) ve Uykusuzluk Şiddeti İndeksi (UŞİ)
kullanılmıştır. Bulgular: Sağlıklı gönüllülerin ve depresyon
grubunun yaş ortalaması sırasıyla 21.29±2.88, 33.98±
10.14 idi. Varimax rotasyonu ile temel bileşen analizinde
UFÖ’nün iki faktörlü bir yapıya sahip olduğu bulunmuştur.
AFA’da 4. ve 11. maddelerin her iki faktörde yer alması ve
faktör yükleri arasındaki farkın 0.1 den az olması DFA’da ise
3., 5. ve 14. maddelerin diğer faktörler ile korelasyon
hatalarının olması nedeniyle bu maddeler ölçekten
çıkarılmıştır. 12 maddelik UFÖ’nün son versiyon uyum indeksleri CMIN=135.270, df=51, p<0.001, x
2/df=2.652,
RMSEA=0.073, CFI=0.978, GFI=0.929 olarak saptanmıştır.
UFÖ son versiyonunun, gece ve gündüz alt ölçeklerinin
Cronbach alfa katsayısı sırasıyla 0.958, 0.941 ve 0.955 olarak
bulunmuştur. İki hafta arayla uygulanan test-tekrar test
güvenirliği sonucunda UFÖ zamana karşı iyi bir kararlılık
göstermiştir (depresyon grubu r=0.592, sağlıklı gönüllüler
grubu r=0.857). Ayırt edici geçerlik incelemesinde UFÖ
puanları depresyon ve klinik uykusuzluk grubunda anlamlı
olarak daha yüksek saptandı. Ölçüt bağıntılı geçerliği için
uygulanan PUKİ ve UŞİ ile UFÖ arasında pozitif yönde
anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Sonuç: UFÖ, iki alt ölçek ve 12
madde olarak revize edilmiş modeli ile Türk dili ve kültürü
için geçerli ve güvenilirdir
Turkish adaptation and psychometric properties of InsomniaCatastrophizing Scale
Objective: In this study, we aimed to adapt the 17-item
Insomnia Catastrophizing Scale (ICS) into Turkish and to
examine its psychometric properties. Method: 240
healthy volunteers and 75 patients with major depressive disorder participated in the study. The construct
validity of the scale was carried out by exploratory factor
analysis (EFA) and confirmatory factor analysis (CFA)
methods. For reliability analysis, Cronbach alpha coefficient, test-retest correlation and item-total correlation
methods were used. ICS and subscale scores were compared between groups for discriminant validity. For
assessing the criterion related validity, the Pittsburg
Sleep Quality Index (PSQI) and Insomnia Severity Index
(ISI) were used. Results: The mean age of the healthy
volunteers and depression group were respectively 21.29
± 2.88, 33.98 ± 10.14. ICS was found to have a two-factor structure as revealed by principal component factor
analysis with Varimax rotation. In the EFA, the 4th and
the 11th items were included in both factors and the difference between the factor loads was less than 0.1, and
the 3rd, 5th and 14th items were excluded from the
scale due to the correlated errors with other factors in
the CFA. The fit indices of the 12-item final version of the
ICS were CMIN=135.270, df=51, p<0.001,
x
2/df=2.652, RMSEA=0.073, CFI=0.978, GFI=0.929.
The Cronbach alpha coefficients of the ICS final version,
night and, daytime subscales were 0.958, 0.941 and,
0.955 respectively. Test–retest reliability analysis at two
weeks also showed good temporal stability (depression
group r=0.592, healthy volunteers group r=0.857). In
the discrimanant validity, ICS scores were found to be
significantly higher in the depression and clinical insomnia groups. Significant positive correlations were found
between ICS and the PSQI and ISI. Conclusion: The ICS
is valid and reliable for Turkish languge and culture with
revised model as two subscale and 12 items