Klinik Psikiyatri Dergisi; 2021;24(4):537-546
COVID-19 salgını sürecinde Türkiye'de endişe, stres, öfke ve korkudaki değişim: Seri-kesitsel takip bulguları
B Demir, S Demir, A Cantürk Doğrul
Akdeniz Üniversitesi, Antalya
Amaç: Bu çalışmada, COVID-19 pandemisinin seyrindeki
ve alınan önlemlerdeki değişikliklerle ilişkili olarak
toplumda ortaya çıkan endişe, stres, öfke ve korku gibi
duygusal etkilerin zaman içindeki değişimini takip etmek
amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışma, beş farklı dalgada
(28-29 Temmuz 2020, 14-15 Ağustos 2020, 6-7 Eylül
2020, 2-3 Ekim 2020, 11-12 Kasım 2020) COVID-19’a
yönelik endişe, stres, öfke ve korkuya ilişkin çevrimiçi veri
toplanan seri-kesitsel bir araştırmadır. Analizlere
Türkiye’nin farklı bölgelerinde ikamet eden ve yaşları 18-
73 arasında değişen 5474 katılımcı dahil edilmiştir.
Dalgalar arasındaki duygu değişimleri tüm duygular için
dört ayrı tek yönlü ANOVA ile analiz edilmiştir. Bulgular:
COVID-19’a yönelik endişe, stres, öfke ve korku
bakımından dalgalar arasında istatistiksel olarak anlamlı
farklar bulunmuştur (p < .05). Genel olarak tüm duygularda üçüncü dalgaya kadar yükselmenin ardından öfke
dışındaki duygularda azalma eğilimi görülmüştür.
Sonuç: Salgın yönetimi, belirsizlik, aşılama gibi
bağlamsal faktörlerdeki gelişmeler stres unsuru olarak
ortaya çıkmakta ve korku ve kaygı ortamı yaratıp bireyleri
duygusal yönden etkileyebilmektedir. Bu durumların
sonucu olarak önümüzdeki yıllarda duygudurum ve kaygı
bozuklukları gibi birçok problemin artış göstermesi
olasıdır
Fluctuations in worry, stress, anger, and fear during the COVID-19 pandemicin Turkey: Findings of a serial cross sectional study
Objective: This study aims to follow the fluctuations in affective responses to COVID-19 such as anxiety, stress, anger, and fear of the community parallel to the changes in the regulations and the course of the pandemic. Method: In a serial cross-sectional study, online data were collected on COVID-19–related anxiety, stress, anger, and fear. 5474 participants, who were aged between 18-73 and residing in different regions of Turkey, are included in the analyses. Emotional fluctuations across five waves were analyzed with four separate one-way ANOVAs for all emotions. Results: Statistically significant differences were observed between waves in terms of COVID-19 related anxiety, stress, anger, and fear (p < .05). As all emotions tended to increase up until the third wave, where all emotions tended to decrease except anger after the third wave. Discussion: Changes in the contextual factors, such as managing the pandemic, uncertainty, and vaccination, emerge as stressors and create an atmosphere of fear and worry, and affect individuals emotionally. Consequently, psychological problems such as mood and anxiety disorders may increase in the coming years.