Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi; 2021;3(4):261-271
Klinik Olmayan Popülasyonda Travma Sonrası Stres Belirtileri,Temel Psikolojik İhtiyaçlar, İrrasyonel İnanışlar ve DuygudurumArasındaki İlişki
C Katip, E Yöyen
Febris Counseling Center, İstanbul-Turkey
Bu çalışma klinik olamayan popülasyonda Travma Sonrası Stres Belirtileri (TSSB) ile temel psikolojik
ihtiyaçlar, irrasyonel inanışlar ve duygudurum arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya 18-
52 yaş aralığında, TSSB belirtisi gösteren 127 ve TSSB belirtisi göstermeyen 85 olmak üzere toplam 212
katılımcı alınmıştır. Veri toplama araçları olarak Demografik Bilgi Formu, Olayların Etkisi Ölçeği (OEÖ),
Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği (TPİÖ), Genel Tutum ve İnanışlar Ölçeği Kısa Formu (GTİÖ) ile Pozitif ve
Negatif Duygu Durum Ölçeği (PANAS) kullanılmıştır. TSSB belirtisi gösteren ve TSSB belirtisi göstermeyen
gruplar arasında yapılan Bağımsız Örneklem T Testi analizinde; TSSB belirtisi gösteren katılımcıların TSSB
belirtisi göstermeyen katılımcılara oranla GTİÖ toplam puanında ve bu ölçeğin irrasyonel inanışlar, başkalarını
değersizleştirme, adalet beklentisi, konfor arayışı, başarma irrasyonel inanışları, onaylanma irrasyonel inanışları,
kendini değersizleştirme alt boyutları ile PANAS toplam puanında ve alt boyutu olan negatif duygudurum alt
boyutundan anlamlı derecede daha yüksek puan aldığı görülmüştür. Korelasyon analizleri sonucunda da TSSB
belirtisi gösteren katılımcıların GTİÖ toplam puanı ile ölçeğin irrasyonel düşünce boyutları olan irrasyonel
inanışlar, başkalarını değersizleştirme, adalet beklentisi, konfor arayışı, başarma irrasyonel inanışları, onaylanma
irrasyonel inanışları, kendini değersizleştirme alanları ile PANAS ölçeğinin negatif duygulanım boyutunun
pozitif ve anlamlı, TPİÖ puanları ile negatif ve anlamlı ilişkiler gösterdiği saptanmıştır. Çoklu doğrusal
regresyon analiz sonuçları ise; TSSB belirtisi gösteren grupta travmanın GTİÖ toplam puanının ve alt boyutu
olan konfor arayışının pozitif yönde ve TPİÖ ölçeğinin alt boyutu olan özerklik ihtiyacının negatif yönde ve %38
düzeyinde yordadığı saptanmıştır. Bu çalışma TSSB ile bireylerin irrasyonel düşüncelerinin ve negatif
duygulanımının pozitif yönlü, temel psikolojik ihtiyaçların negatif yönlü ilişkili olduğunu ve TSSB’nin
varlığının irrasyonel inanışlar ile negatif duygulanım geliştirmede, özerklik ihtiyacının karşılananamamısında
yordayıcı bir rol oynadığını göstermiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılmış,
sınırlılıklar ve gelecek araştırmalar için öneriler sunulmuştur.
The Relationship Between Traumatic Stress Symptoms and Basic Psychological Needs, Irrational Beliefs, and Mood in a Non-Clinical Population
This study was conducted to examine the relationship between Trauma Stress Symptoms (TSS) and basic psychological needs, irrational
beliefs, and mood in the non-clinical population. A total of 212 participants, 127 with TSS symptoms and 85 without TSS symptoms, in the
18-52 age range were included in the study. Demographic Information Form, Impact of Event Scale- Revised (IES-R), Basic Psychological
Needs Satisfaction Scale (TPIO), Shortened General Attitudes and Beliefs Scale (GTIO-SF), and Positive and Negative Affect Meause
(PANAS) were used as data collection tools. In the Independent Sample T Test analysis performed between groups with and without TSS
symptoms; compared to the participants who did not show PTS symptoms, the total score of GTIO-SF and this scale's "irrational beliefs",
"devaluation of others", "expectation of justice", "seeking comfort", "irrational beliefs of achievement", "irrational beliefs of approval", "selfdevaluation ” sub-dimensions, PANAS total score and its sub-dimension "negative mood" sub-dimension were significantly higher; It was
determined that PTS symptoms and irrational thoughts and negative mood were positively and significantly correlated with the basic
psychological needs scale scores, and negatively and significantly. Multiple linear regression analysis results; it was determined that the
presence of trauma predicted the total score of GTIO-SF and its sub-dimension “comfort seeking” positively in the group with PTS
symptoms, and “need for autonomy”, which was the sub-dimension of the TPIO scale, negatively, at a level of 38%. This study showed that
PTS symptoms and individuals' irrational thoughts and negative mood are positively related while basic psychological needs are negatively
related, and the presence of PTS symptoms plays a predictive role in developing irrational beliefs and negative affect, and in meeting the
need for autonomy. The findings obtained from the research were discussed in the light of the literature, limitations and suggestions for
future research were presented.