Cezaevi popülasyonunda ruh sağlığı hizmetlerinin ve uygulamalarının önemi her geçen gün daha fazla artmaktadır. Gerek mahkûmların sağlık sorunlarının tespiti gerek cezaevlerinin huzur ve güven ortamının sağlanması gerekse suç işlemiş bireyleri yeniden suçtan uzak tutabilecek rehabilitasyon süreçlerinin devamlılığı açısından cezaevlerinde nitelikli ruh sağlığı hizmetine ulaşımın kolaylaşması gerekir. Cezaevlerinin kendine özgü koşul ve dinamiklerinden kaynaklanan birtakım güçlükler cezaevi popülasyonuna ruh sağlığı hizmetlerini ulaştırma açısından çeşitli sorunlar yaratabilir. Bununla birlikte dünyanın farklı ülkelerinde cezaevlerinde ruh sağlığı uygulamalarını başarıyla yürüten örnekler de mevcuttur. Uygar bir toplum düzeninin gereği olarak cezaevi ruh sağlığı hizmetlerinin iyileştirilmesine yönelik insan hakları temelli ve bilimsel yöntemi esas alan kapsamlı politikalara ihtiyaç vardır. Bu politikaların oluşturulmasında konunun paydaşlarının görüşlerini içeren ve dünyadaki farklı uygulamaları harmanlayan bütünlüklü bir anlayış esas alınmalıdır. Ruh sağlığı hizmetlerine yönelik yürütücü organizasyon şemasıyla başlayan ve mahkûmla gerçekleştirilen ilk görüşmeden cezaevi sonrası müdahalelere kadar her basamağı ayrıntılı şekilde planlanmış bir politikanın cezaevlerinde yaşanan ruh sağlığı temelli sorunları en aza indireceği öngörülebilir. Ayrıca ruhsal bozuklukların türüne göre farklılaşan tanı ve tedavi süreçlerinin mahkûmlara sağlanabilmesi büyük önem taşımaktadır. Bununla birlikte kadın, çocuk ve yaşlı mahkûmlar, cinsel ya da yineleyici suç işleyenler ve toplumsal cinsiyete uymayan bireyler gibi özel gereksinimi olan grupların da kendilerine özgü ruhsal ihtiyaçlarının iyi bilinmesi ve bu ihtiyaçların olabildiğince karşılanması gerekir. Bütün bu hizmetleri uygulayacak nitelikli personelin eğitimi de cezaevlerinde ruh sağlığı hizmetlerinin niteliğinin artması açısından kilit noktalardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yazıda da cezaevlerinde ruh sağlığı hizmetlerini geliştirmeye odaklanan bir yol haritasının sunulması amaçlanmıştır.

The importance of mental health practices for the prison population is increasing day by day. Access to quality mental health services in prisons should be enhanced to identify health problems of prisoners, ensure peace and security of the setting and provide sustainable rehabilitation processes that can keep prisoners away from recidivism. A number of difficulties arising from the unique circumstances and dynamics of prisons can possess various problems in terms of delivering mental health services to the prison population. On the other hand, there are examples of successful mental health practices in prisons of different countries of the world. As a requirement of a civilized society, comprehensive policies based on human rights and scientific method are needed to improve prison mental health services. In the formation of these policies, a holistic understanding that includes the views of the addressees of the issue and blends different examples from the world should be taken as a basis. It can be envisaged that a policy that starts with the executive organization chart for mental health services and is planned in detail at every step, from the first interview with the prisoner to post-prison interventions, will minimize the mental health-based problems experienced in prisons. In addition, it is of great importance to provide prisoners with diagnosis and treatment processes that differ according to the type of mental disorders. In addition, an awareness should be raised for the needs of special groups such as women, children, elderly, sexual or repetitive offenders, or gender-nonconforming prisoners and their needs to be met. The training of qualified personnel who will implement all these services is one of the key points in terms of increasing the quality of mental health services in prisons. In this article, it is aimed to present a roadmap that focuses on improving mental health services in prisons.