Türk Psikiyatri Dergisi; 2021;32(3):192-200
Şizofreni Hastalarında Gözlenebilir Toplumsal Bilişi Değerlendirme Ölçeği’nin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Z Özaslan, M Yıldız
Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli
Amaç: Gözlenebilir Toplumsal Bilişi Değerlendirme Ölçeği (GTBDÖ)
şizofreni tanılı bireylerde görüşmeye dayalı olarak toplumsal bilişi
değerlendirmek üzere Healey ve arkadaşları (2015) tarafından
geliştirilmiş sekiz maddelik bir ölçüm aracıdır. Bu çalışmanın amacı
toplumsal bilişin temel alanlarını ayrıntılı olarak değerlendiren ölçeğin
Türkçe geçerlik ve güvenirliğinin belirlenmesidir.
Yöntem: Çalışma şizofreni ve şizoafektif bozukluğu olan 50 hasta
ve bu hastaların yakını olan 50 kişi ile gerçekleştirildi. Hasta ve
yakınlarına GTBDÖ, Yüzde Dışavuran Duyguların Tanınması/Ayırt
Edilmesi Testleri (YDTT-YDAT), Dokuz Eylül Zihin Kuramı Ölçeği
(DEZİKÖ), Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeği (PANSS) ve İşlevselliğin
Genel Değerlendirmesi (İGD) araçları uygulandı. Güvenirlik için iç
tutarlılık katsayısı, madde-toplam madde korelasyonu, test-tekrar test
karşılaştırması, geçerlik için açıklayıcı faktör analizi ve uyum geçerliği
analizleri yapıldı.
Bulgular: GTBDÖ toplamı için Cronbach alfa katsayısı 0,83 olarak
hesaplandı. Açıklayıcı faktör analizinde GTBDÖ’nün iki faktörden
(bilişsel yanlılık ve bilişsel yetiler) oluştuğu ve toplam varyansın
%64,2’sini açıkladığı saptandı. GTBDÖ ile YDAT (r=-0,29),
DEZİKÖ (r=-0,49), İGD (r=-0,50), PANSS toplam puanı (r=0,54)
arasında anlamlı ilişki bulundu. GTBDÖ ile YDTT arasında ilişki
saptanmadı. Görüşmeci ve aileler tarafından doldurulan GTBDÖ
toplam puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı korelasyon (r=0,93)
vardı. Test-tekrar test güvenirlik katsayısı r=0,95 idi.
Sonuç: Bulgular ölçeğin Türkçe sürümünün geçerli ve güvenilir
olduğunu gösterdi. Kolaylıkla uygulanabilen GTBDÖ’nün toplumsal
bilişi değerlendirmek için uygun bir araç olduğu söylenebilir.
The Turkish Validity and Reliability Study of the Observable Social Cognition –A Rating Scale for Patients with Schizophrenia
Objective: The Observable Social Cognition–A Rating Scale (OSCARS)
is an eight-item, interview-based psychometric tool that was developed
by Healey et al. (2015) for evaluating social cognition with respect
to the theory of mind, emotion perception, and attributional style in
schizophrenia. The aim of this study is to determine the validity and
reliability of the Turkish version of the scale.
Method: The study was conducted with 50 patients with schizophrenia
and schizoaffective disorder and 50 relatives of these patients using
the OSCARS, the Face Emotion Discrimination/Identification Test
(FEDT/FEIT), the Positive and Negative Symptoms Scale (PANSS),
the Global Assessment of Functioning (GAF) and the Dokuz Eylül
Theory of Mind Index (DEZIKO). The validity of the OSCARS was
assessed by exploratory factor analysis and concurrent validity analysis,
the reliability was demonstrated by the internal consistency coefficient,
item-total item correlation, and test-retest comparisons.
Results: The Cronbach’s alpha coefficient of the OSCARS-TR was
0.83. Explanatory factor analysis yielded a 2-factor structure explaining
64.2% of the total variance of the scale. The total score of the OSCARSTR correlated significantly with the DEZIKO (r=-0.49), the GAF (r=-
0.50), the PANSS (r=0.54) and the FEDT (r=-0.29) total scores but not
with the FEIT scores. The total scores of the OSCARS-TR completed
by the patients and by the relatives of the patients correlated with
statistical significance (r=0.93). The test-retest reliability coefficient of
OSCARS-TR was 0.95.
Conclusion: The results demonstrated the validity and the reliability of
the OSCARS-TR. The scale can be easily implemented on an interview
basis as an appropriate tool for evaluating social cognition.