Klinik Psikiyatri Dergisi; 2021;24(2):135-144
Diyarbakır’daki taziye evlerinde akut dönem yas sürecinin yaşanması ve yasın ağırlık derecesine etki eden faktörlerin belirlenmesi
E Karabulut, A Günderci, Ş Özen
Istanbul Physical Therapy and Rehabilitation Training and Research Hospital,, İstanbul
sürecindeki kişilerin durumluk kaygı düzeyleri ve diğer
yas tepkilerinin belirlenmesi, yakınlık derecesinin ve cinsiyet
farklılığının yas tepkilerine etkisinin saptanması
amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma Diyarbakır ve çevresindeki
yerleşim merkezlerinde kurumsal hale gelmiş olan
taziye evlerinde yas yaşayan ve ölenin akrabası olan 122
birey (49 kadın, 73 erkek) ile yapılmıştır. Ölenin akrabası
olmayan 54 birey (27 kadın, 27 erkek) kontrol grubuna
alınmıştır. Tüm katılımcılar çalışma hakkında bilgilendirilip
onayları alındıktan sosyodemografik veriler,
durumluk kaygı envanteri (DKE) ve yasta ortaya
çıkabilecek olan duygusal-davranışsal tepkiler ile ilgili veriler
kaydedilmiştir. Bulgular: Birinci derece akrabalarda
akut yas diğer akrabalara göre daha şiddetli
yaşanmaktadır ve DKE puanları daha yüksektir (DKE
ortalaması birinci derece akrabalarda 53.3±8.9; ikinci
derece akrabalarda 44.1±9.6; üçüncü derece akrabalarda
43.9±11.6 idi; p<0,001). Ani ölenlerin yakınlarında
ortalama DKE puanı 51.8±8.9 iken ölümü beklenenlerin
yakınlarındaki ortalama DKE puanı 45.8±11.4 bulundu
ve ani ölümlerin yas şiddetini artırdığı saptandı
(p<0.001). Kadınlarda yas semptomlarının daha şiddetli
olduğu belirlendi. Kadınlarda DKE puanı 53.7±8.2;
erkeklerde 45.4±10.8 bulundu (p<0.001). Kontrol
gurubu ile kıyaslandığında akrabalardaki psikofizyolojik
tepkilerinin daha yoğun olduğu saptandı (p<0.001).
Sonuç: Yas kültürden kültüre ve bireyden birey çeşitlilik
gösteren bir süreçtir. Yakınlık derecesi artıkça ve ölüm
beklenmedik ve ani olunca yaslı kişiler daha çok etkilenmekte,
kaygı düzeyleri daha yüksek çıkmaktadır. Kadınlar
yas sürecinde erkeklerden daha çok etkilenmektedir.
Acute grief experience in Diyarbakir condolence houses and the factors influencing the severity of grief
state anxiety levels of individuals in an acute grief period
following the death of a close relative, and to evaluate
the effects of degree of closeness and gender on grief
reactions. Method: The study was conducted in condolence
houses in Diyarbakir, Turkey with participants in
mourning due to kinship with the deceased. One hundred
twenty-two participants (49 females, 73 males)
were included in the study. Fifty-four individuals (27
females, 27 males) who were not relatives of the
deceased were included in the control group. After
informing the participants about the study and obtaining
their consent, all participants were asked to complete
a survey with a sociodemographic data form, state
anxiety inventory (SAI), and a list of possible behavioural
reactions. Results: Acute grief experience was more
severe and SAI scores were higher in first-degree relatives.
When the loss was sudden, the mean SAI score was
51.8±8.9 and when it was an anticipated death, the
mean SAI score was 45.8±11.4 (p<0.001). Grief symptoms
were more severe in females compared to males
(p<0.001). Psychophysiological reactions of the
deceased’s relatives were observed to be more severe
than the control group. Discussion: As the degree of
closeness increases, and when the death is unexpected
and sudden, individuals appear to be affected more, and
have higher levels of anxiety. Females are affected by the
grief process more than males.