Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar; 2021;13(2):261-281
Tanılar Üstü Psikolojik Müdahale Programlarının Depresyon ve Anksiyete Bozuklukları Üzerindeki Etkisi: Sistematik BirDerleme
ÖE İngeç, O Yorulmaz
Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir
Yaşam boyu birlikte görülme oranları oldukça yüksek olan depresyon ve anksiyete bozukluklarının etiyolojisindeki ortaklıklar
birlikte ele alındığında, en son araştırmalar bu ortak özelliklerden hareketle geliştirilen bir dizi duygularla ilişkili bozukluğa
uygulanabilen tanılar üstü bir yaklaşımı gündeme getirmiştir. Bu çalışmada tanılar üstü müdahale programlarının depresyon ve
anksiyete bozuklukları üzerindeki etkilerini inceleyen görgül araştırmalar gözden geçirilmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda
ulaşılan 18 seçkisiz kontrollü ve 13 seçkisiz olmayan çalışma örneklem özellikleri, yöntemsel arka planları ve sonuçları bakımından
incelenmiştir. Bu çalışma kapsamında incelenen araştırmalar genel olarak değerlendirildiğinde ilk olarak, tanılar üstü psikolojik
müdahale programlarının çeşitli anksiyete bozuklukları ve depresyonun tedavisinde etkili olduğu sonucu çıkarılabilir. Anksiyete
ve depresif belirtilerin bir arada olduğu durumlarda tanılar üstü yaklaşımın tanıya özgü protokollere kıyasla önemli avantajlar
sağlayabileceği önerilmektedir. Gelecek çalışmalarda bu yaklaşımın farklı tanı gruplarında tanıya özgü tedavilere kıyasla
etkisinin incelenmesinin önemli olduğu sonucuna varılmıştır. Ülkemizde de tanılar üstü müdahalelerin etkinliğini ve tanıya özgü
protokollere kıyasla olası klinik ve ekonomik avantajlarını araştırmanın önemli olduğu düşünülmektedir
Effect of Transdiagnostic Psychological Intervention Programs on Depression and Anxiety Disorders: A Systematic Review
By considering the etiological similarities of depression and anxiety disorders with high lifetime coexistence rates, recent research
has introduced a transdiagnostic approach applicable to a range of emotional disorders with these common features. This paper
reviews empirical studies examining the effects of transdiagnostic intervention programs on depression and anxiety disorders.
The literature search identified 18 randomized controlled and 12 non-randomized studies. These were examined in terms of
their sample characteristics, methodological approaches, and findings. Overall, the reviewed transdiagnostic psychological
intervention programs treat various anxiety disorders and depression effectively. In cases where anxiety and depressive symptoms
are comorbid, the transdiagnostic approach has significant advantages over diagnosis-specific protocols. Future studies should
investigate the effect of the transdiagnostic approach in different diagnostic groups compared to diagnosis-specific treatments.
In Turkey specifically, it is important to investigate the effectiveness of transdiagnostic interventions and potential clinical and
economic advantages compared to diagnostic specific protocols.