Anadolu Psikiyatri Dergisi; 2020;21(6):665-665
Psikiyatride hasta yakınlarıyla beraber görüşme
O Özdemir
Serbest hekim, Van
Sayın Yayın Yönetmeni,
Psikiyatride genellikle yalnız görüşme tercih edilmekte, hasta yakınlarıyla yalnız ve hastayla yalnız görüşme yapılmaktadır. Bu yaklaşımın nedenleri arasında
hasta yakınlarının kendilerini daha rahat belirtebilmeleri, hastanın daha az rahatsız olması sayılabilir. Ayrıca paranoid ve sınır kişilik bozukluğu olan hastaların
yakınları ile beraber görüşmenin zorlukları vardır.
Son zamanlarda hastalar ve hasta yakınlarıyla beraber görüşmeyi yeğliyorum. Bu uygulamanın bazı açılardan daha etkili olduğunu düşünüyorum. Olabildiğince hastayı getirenle onu bir arada tutmaya çalışıyorum. Bazen hasta zaten onunla gelenin önerisiyle/
zorlamasıyla geliyor. Çoğu zaman bana söyleyeceklerini zaten ona söylemiş oluyor.
Aslında hastayı kısa sürede anlamak ve ona tanı
koymak zorunda hissettiğim için beraber görüşmeyi
yeğliyorum. Hasta yakınlarını tanı koymama ve tedaviye yardımcı olmaları için tutuyorum. Ayrıca tedaviden önce onların da hastayı anlamalarına yardımcı
olmaya çalışıyorum. Böylece ne tür bir hastalarının
olduğunu anlamalarını ve tedavinin yükünü paylaşmalarını istiyorum.
Psikiyatride aile üyeleriyle beraber görüşmenin bazı
avantajları olabileceği gibi, birçok zorlukları da vardır.
Bu durumda birden fazla kişinin psikopatolojisini
anlamak ve hatta onları en azından görüşme süresince yönetmek gerekebilir. Diğer yandan hasta yakınları
hastanın yaşadığı zorlukları yeri geldiğinde araya girerek daha iyi tanımlayabilir. Böylece psikopatolojinin
ortaya çıktığı bağlam (contex) daha iyi anlaşılabilir.
Psikiyatrik bozukluklarda işlevsel konfüzyon sık karşılaşabileceğiz bir durumdur. Psikopatoloji hastanın
dikkat ve bellek süreçlerini olumsuz etkileyebilir.
Hasta terapötik görüşmede söylenenleri anlamakta
zorlanabilir. Bu durum görüşmenin verimliliğini düşürebilir. Beraber görüşme yapmanın avantajlarından
biri, hastanın anlayamadığı noktaları hasta yakınının
anlayabileceğidir. Hatta görüşmeye birkaç hasta yakınının katılması bu çerçevede yararlı olabilir. Birinin
anlamakta zorlandığı bir noktayı bir diğeri daha iyi
anlayabilir. Her hasta yakını kendi hastalarındaki
psikiyatrik bozukluğu kendine göre bir nedene bağlayabilir. Görüşmeye hasta yakınını katmanın bir diğer
avantajı, psikopatolojinin çoğu zaman tek nedenle
açıklanamayacağı, çoğu zaman çok etkenli olduğunun vurgulanması olabilir.
Bir kişinin psikiyatrik muayenesi için gelen çiftleri veya
eşleri görüşmeye beraber almak başlı başına bazı
riskleri barındırabilir. Her ne kadar başlangıçta hasta
kendini eşinin yanında rahat hissetse de, görüşmenin
ilerleyen aşamalarında karşımıza nelerin çıkacağını
bilemeyeceğimiz için yalnız görüşmek yeğlenebilir.
Özellikle yeni evli çiftlerde, bu konu yıllardır evli ve
çocukları olan çiftlere göre daha önemli duruma gelebilir. Öykü alırken hasta eşinin yanında geçmişine ilişkin sorulara yanıt vermekte zorlanabilir. Hasta yakını
eşinin psikopatolojisini tanıdıkça evliliğini veya birlikteliğini sorgulayabilir.
Psikotik hastalarda hasta yakınlarıyla yalnız görüştükten sonra beraber görüşmenin bazı avantajları olabilir.
Çoğu hasta ile ya paranoid sanrıları olduğu için, ya da
negatif belirtilerin etkisi nedeniyle görüşmek zor olabilir. Hastanın sanrılarını onaylamayan ama tamamen
yadsımadan, bir yandan nötr durmaya çalışarak bir
yandan da hastayı anlamaya ve tedavi işbirliği kurmaya çalışarak görüşme yapmaya çalışılabilir. Böylece
hasta yakınları sanrılara karşı nasıl davranacakları
hakkında bir fikir sahibi olabilirler. Diğer yandan sanki
hastanın sanrıları onaylanmış şeklinde bir algının da
oluşturulmamasına dikkat edilmelidir.
Beraber görüşme hastanın tedavi uyumunu, hastadoktor gizliliğini ve tedavi işbirliğini bozabilir. Bire bir
görüşmelerin daha kontrollü ve daha az riskli olduğu
söylenebilir. Ayrıca yalnız görüşmelerin verimliliği
daha fazla olabilir. Yine de psikiyatride tek bir görüşmede tanı ve tedavi beklentisinin yüksek olması göz
önünde bulundurulduğunda bazen aile bireyleriyle
beraber görüşmenin de bir seçenek olabileceğini
düşünüyorum.
Psychiatric interview with patient’s relatives