Bu makale, “Geştalt Kuramı: Bir ‘Nazariye’nin Mazisi, Akameti ve Akıbeti…” makalesinin devamı niteliğinde olup Geştalt kuramının bellek alanında önerdiklerine ve ürettiklerine odaklanmaktadır. Geştalt kuramının algı süreçlerine dair çalışmaları ve önermeleri bir nebze biliniyorken bellek alanında ürettiği son derece zengin düşünceler ve görgül çalışmalar hemen hiç bilinmemektedir. Makalenin amacı, bu bilinmezi görünür kılmak. Makalenin ilk bölümünde Geştalt kuramcılarından Kurt Koffka’nın 1936 tarihli Geştalt Prensipleri kitabının belleğe dair bölümleri ele alınmaktadır. Bu bölümde kuramın, ardışık dizilerdeki Geştalt algısının aslında belleksel süreçler barındırdığına, bellek izlerinin Geştalt’lar olduğu ve bu Geştalt’ların dinamik özelliklere sahip olduğuna dair önermeleri sunulacaktır. Kuramın belleğe dair belki de en önemli önermesi, herhangi bir bellek izinin bir Geştalt olarak taşıdığı tekilliğe (‘Prägnanz’) göre zaman içinde “durup dururken” değişime uğrayabildiğidir. Kuram daha da ileriye giderek tekillik vasfına bağlı olarak hangi bellek izinin değişeceği ve olası olarak ne yönde değişeceği, hangilerinse değişiklik göstermeden zamana direneceğini öngörmeye çalışır. Aynı bölümde, Hedwig von Restorff’un Geştalt kuramının belleğe dair en güçlü çalışmalarından biri sayılabilecek 1933 tarihli doktora tezi ele alınacaktır. Bu çalışma, kuramın şekil-zemin ikiliğinin bellekteki karşılığını görünür kılması nedeniyle önemlidir. Makalenin son bölümünde ise, Geştalt kuramı bağlamında çok özgün fikirler geliştirmiş ve görgül araştırmalar yürütmüş, ancak buna ragmen ana akım bilişsel psikoloji içinde görmezden gelinmiş Erich Goldmeier’ın çalışmaları ele alınacaktır.

This article is a sequel to “Gestalt Theory: Its Past, its Stranding, and its Future..”. It focuses on what Gestalt theory proposed and produced within the area of memory, which unfortunately are almost unknown. It is typically believed that Gestalt theory is a theory about perception only. This, however, is not true. The aim of this article is to bring to daylight the conceptual and empirical contributions of Gestalt theory within the field of memory. The first part of the article discusses some critical proposals about memory processes in Kurt Koffka’s Principles of Gestalt (1936) book. These involve Koffka’s proposal about the involvement and effects of memory processes in the perception of successive Gestalts; a discussion of the similarities and differences between percepts and memory traces; Koffka’s reference to research suggesting that memory traces are dynamic such that depending on their Pra¨gnanz they will or will not change during storage; that the type of change can even be predicted in some cases. The article will then review one of the most powerful empirical studies on memory within a Gestalt framework, i. e., Hedwig von Restorff’s 1933 dissertation demonstrating how figure-ground effects are at play not only in perception but also in memory. In the final part of this article, I will present Erich Goldmeier’s very original and interesting memory work, which seemed utterly ignored by mainstream cognitive psychology.