Psikoloji Çalışmaları; 2020;40(2):625-624
Don Kişot Sosyal Merkezi İşgalcilerinin Mekan Çerçevelerindeki Kimlik Konumlandırmaları
İ Atabinen, G Tekdemir
Politik mekanın nasıl çerçevelendiğine dair yapılan çalışmalar kimlik inşa sürecine geniş bir perspektif sağlar.
Çerçeveler hareketin ve hareketin yürütüldüğü mekanın ideolojik kültürüne yönelik olarak alternatif gerçeklikler
barındırır, mekandaki farklı ve/veya alternatif kimlikleri konumlandırır ve anlatıcının özne pozisyonunu görünür kılar.
Bu çalışmada, Türkiye’nin son zamanlardaki en meşhur politik işgal örneği sayılan İstanbul Kadıköy’deki Don Kişot
Sosyal Merkezi’ndeki (mekan 2013-2015 yılları arasında açık kalmıştır) işgalcilerin yaptığı mekan çerçevelerindeki
farklı kimlik inşaları çalışılmıştır. İşgal evinde aktif olarak bulunmuş 13 kişiyle yarı-yapılandırılmış ve derinlemesine
mülakatlar yapılmıştır. Görüşmeler eleştirel söylemsel psikoloji tekniğiyle analiz edilmiştir. Mekan içindeki farklı
grupların birbirine zıt kimlik konumlandırmaları (örgütlüler ve örgütlü olmayanlar/anti-politikler arasında) ve farklı
mekan çerçevelendirmeleri yaptıkları görülmüştür. Alıntılar Don Kişot Sosyal Merkez’e dair ortak üç açıklayıcı
repertuvar (bir alternatif olarak işgal evi, düzenli bir yer, ideolojinin sınırlandığı alan) altında kategorize edilmiştir.
Bu alıntılar politik eylemin kişiselliğini ve mekanın politikliğini aydınlatırken, katılımcıların kendi kimlik konumları
ekseninde retorik olarak inşa ettikleri alternatif mekan çerçevelerini de göstermektedir. Ana sonuçlardan biri
katılımcıların, aynı hareketin bir katılımcısı halindeyken ve aynı repertuvardan konuşuyorlarken bile kendilerini ve
ötekileri belli özne pozisyonlarına konumlandırmak adına birbirine zıt çerçevelendirmeler inşa ettiğidir. Özetle bu
çalışmada bir müşterekleştirme eylemindeki iç-grup ilişkileri ve dilsel kimlik inşa taktikleri ele alınmaktadır. Sonuç
olarak, Yeni Sosyal Hareketler kategorisine giren bu tür hareketlerin yeniliğini tartışmak üzere ve bu hareketlerin hakiki
alternatifleri, politik arenada gündeme getirdikleri konular ve diğer kolektif kimlik oluşturmanın başka yolları hakkında
sorular sorulmaktadır.
Identity Positionings in Squatters’ Framings of Don Quijote Social Centre
Studies on how to frame a political place render a broad perspective over identity
making processes. Frames construct alternative realities based on the ideological
culture (idioculture) of a movement and political place, and they position
opposing and/or alternative identities within that place while setting the subject
position of the narrator. This study deals with identity making within critical
discursive psychology through the place frame of squatters who participated
in Turkey’s most famous and recent (open between 2013-2015) urban political
squatting incident at the Don Quijote Social Centre in Kadiköy, Istanbul. An
analysis of 13 semi-structured in-depth interviews with the actual participants of
the squat yields results which illuminate opposite identity positionings (between
opposing positions of organized and unorganized/anti-political individuals) and
contradicting place frames. Categorized under three argumentative repertoires
(squat as an alternative, an orderly place, and a space with limited ideology),
the findings reveal how political action and place are politicized by focusing
on different place frames which the participants rhetorically make based on
their subject positions. While people make use of the same repertoire and are
part of the same movement, they make framings in an opposing way in order
to position themselves and others into certain subject positions. In conclusion,
the present study focuses on in-group relations and identity making in this
commoning incident. In the conclusion, arguments like the novelty of these
kinds of movement that fall under the category of New Social Movements, their
genuine alternativeness, the topics they introduce to the political arena and other
ways of collective identity formation are debated upon.