Psikoloji Çalışmaları; 2020;40(2):361-383
Utanç Pusulası Ölçeği Türkçe Formunun Psikometrik Özellikleri
İ Akıncı, MC Atintaş
Ankara Üniversitesi, Ankara
Utanç Pusulası Ölçeği (UPÖ), bireylerin utançla baş etme biçimlerini ölçmek amacıyla geliştirilmiş bir ölçektir. Ölçek
48 madde ile dört faktörden (geri çekilme, başkalarına saldırma, kendine saldırma, kaçınma) oluşmaktadır. Bu çalışmada
UPÖ’nün psikometrik özelliklerinin Türkiye örnekleminde incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma örneklemi, yaşları
18 ile 66 arasında değişen 496 yetişkinden (137 erkek, 359 kadın) oluşmaktadır. Test-tekrar test güvenirliği için ilk
ölçümden iki hafta sonra 76 katılımcıdan tekrar ölçüm alınmıştır. Katılımcılardan Utanç Pusulası Ölçeği, Sürekli Utanç
ve Suçluluk Ölçeği, Sürekli Öfke ve Öfke İfadeleri Envanteri, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği, Beck Depresyon
Envanteri ve Demografik Form doldurmaları istenmiştir. UPÖ’nün yapı geçerliğini incelemek için varimax rotasyonlu
açımlayıcı faktör analizi yapılmış ve teorik olarak ilişkili diğer yapılarla olan korelasyonları test edilmiştir. Faktör analizi
sonuçları, orijinal ölçeğe benzer şekilde dört faktörlü bir yapı ortaya koymuştur. Korelasyon analizi sonuçlarına göre
ise, UPÖ’nün kendine saldırma, başkalarına saldırma ve geri çekilme faktörleri sürekli utanç ve öfke, öfke ifade tarzları,
duygu düzenleme güçlükleri ve depresif belirtiler ile anlamlı korelasyonlar göstermiştir. Kaçınma faktörü ise gurur, öfke
ve bastırılmış öfke ile düşük ancak anlamlı düzeyde ilişki göstermiştir. Bu bulgular ölçeğin yapı geçerliğini destekler
niteliktedir. Ölçeğin iç tutarlılık güvenirliğini test etmek amacıyla faktörlere ait Cronbach alpha katsayıları hesaplanmış
ve katsayıların .71 ile .89 arasında değiştiği görülmüştür. Test-tekrar test güvenirliği için hesaplanan değerler .71 ile .80
arasında değişkenlik göstermektedir. Ayrıca, geri çekilme ve kendine saldırma faktörleri için anlamlı cinsiyet farklılıkları
tespit edilmiş, bu faktörlerde kadınların erkeklerden anlamlı olarak daha yüksek puan aldıkları bulunmuştur. Tüm bu
bulgular, Utanç Pusulası Ölçeği’nin Türkçe versiyonunun, geçerlik ve güvenirliğine dair güçlü kanıtlar sunmaktadır.
Psychometric Properties of Turkish Compass of Shame Scale
The Compass of Shame Scale (CoSS) was developed to measure the ways
individuals deal with shame. The scale consists of 48 items and four factors
(withdrawal, attack other, attack-self, avoidance). This study aimed to investigate
the psychometric properties of the Compass of Shame Scale (CoSS) in a Turkish
sample. The sample consisted of 496 adults (137 male, 359 female) aged
between 18 and 66 years. The data for test-retest analysis were collected from
76 participants two weeks after the first measurement. Participants were asked
to complete the Compass of Shame Scale, Trait Shame and Guilt Scale, Trait
Anger and Anger Expressions Inventory, Difficulties in Emotion Regulation
Scale, Beck Depression Inventory, and a Demographic Form. In order to test the
construct validity of CoSS an exploratory factor analysis (EFA) with varimax
rotation was conducted and its correlations with theoretically similar constructs
were tested. The results of the factor analysis were compatible with the fourfactor structure of the original scale. Regarding correlations, withdrawal, attack
self, and attack other showed significant correlations with trait shame, anger,
anger expressions, difficulties in emotion regulation, and depressive symptoms.
Avoidance, however, had small but significant correlations with pride, anger, and
internalized anger. These findings support the construct validity of the scale. The
Cronbach’s alpha values for the internal consistency reliabilities of the factors
were estimated and ranged between .71 and .89. The values calculated for testretest reliability ranged from .71 to .80. In addition, significant gender differences
were found for the withdrawal and attack self factors such that women scored
significantly higher than men in these factors. These findings provided strong
evidence for the reliability and validity of the Turkish CoSS.