Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi; 2020;4(8):139-158
Azınlık Bir Grupta Değer Aktarımı: Tonı Morrıson’un En Mavi Göz Romanı Üzerinden Tematik Bir İnceleme
A Öztürk , A Bağcı
Uludağ Üniversitesi, Bursa
Değerler, bireyi belirli amaçlar doğrultusunda harekete geçiren soyut düşünce ve davranış
temsilleridir. Her birey ve toplumun kendi değer öncelikleri vardır (Temel Değerler Kuramı; Schwartz,
2006). Ebeveynler değerleri çocuklarına aktararak toplumsal değişimi ya da sürekliliği sağlar.
Değerlerin kuşaklar arası aktarımının belirli koşullara bağlı biçimde gerçekleştiği hipotezini sınamak
üzerine yürütülen bu nitel çalışma, gelişmiş bir ülkede çoklu dezavantaj koşullarında büyüyen bir
çocuğun yaşamını ayrıntılı biçimde yansıtan belirgin bir örnek olması özelliği ile seçilen Toni
Morrison’un “En Mavi Göz” romanını ele almaktadır. Bu tematik incelemenin kuramsal ve kavramsal
temelleri ise; Schwartz’ın on temel değeri, Kağıtçıbaşı’nın çocuğa verilen değeri ele aldığı çalışmaları ve
kuşaklar arası aktarımının çocuğun sosyo-kültürel ekolojisini oluşturan ekonomik ve demografik
koşullar ile bağlantılı biçimde açıklandığı “seçici süreğenlik” hipotezine dayanmaktadır. Bulgular,
beklenen biçimde, kültürel azınlık gruptan bir ailenin düşük sosyoekonomik konum ve olumsuz sosyodemografik özelliklerine bağlı olarak, muhafazacılık değerlerini öncelikli olarak benimseyip
aktardıkları görülmüştür. Bulgular, ailelerin kültürel arka planı ve yaşam tarzının değer aktarıma
etkilerini ele alan Kağıtçıbaşı’nın Aile Değişim Modeli temelinde tartışılacaktır.
Value Transmıssıon In a Minorıty Group: A Thematical Examinatıon Through Toni Morrison’s The Bluest Eye Novel
Values are the abstract representations of thoughts and behaviors that mobilize the person for certain
purposes. Each individual and society has its own value priorities (Value Theory; Schwartz, 2006).
Parents transfer their values to their children and ensure the variability or continuity of their society.
This qualitative study examines the intergenerational transmission of Schwartz's ten fundamental
values through Toni Morrison's “The Bluest Eye” novel, which is an outstanding example of a detailed
story of a child growing in multi disadvantage circumstances in a developed country. The theoretical
and conceptual bases of thematic analysis are; the intergenerational transmission of Schwartz's ten
basic values, the values given to the child based on Kagitçibasi’s studies and the "selective continuity"
hypothesis in which the intergenerational transfer is explained in connection with the economic and
demographic conditions that form the socio-cultural ecology of the child. Results showed that, as
expected, parents of minority groups primarily adopted and transferred the values of conservation due
to their socioeconomic status and sociodemographic characteristics. These findings will be discussed
on the basis of the Family Change Model of Kagitçibasi which deals with the cultural background of
families and the effects of lifestyle on value transmission.