Psikiyatride Güncel; 2019;9(1):93-106
Tanıdan tedaviye travma ve stres ile ilişkili bozuklukların nörobiyolojisi
EA Yıldırım, AS Tabakçı
Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul
Ruhsal travma ile ilişkili bozuklukların hem klinik tanımlamalarında hem de tedavilerinde nörobiyolojik bilgilerin etkisi sanılandan daha fazladır.
Şiddeti ve süresi değişken olsa da travma, yaşamın en az bir döneminde karşılaşılan, yaşamı etkileyen ve değiştiren, bazen ciddi ruhsal tepkilere neden
olan bir gerçektir. İnsan ve diğer canlılar travmatik olaylara sadece yaşantısal olarak değil nöroevrimsel olarak da aşinadırlar. Emosyonel sistemlerin
önemli bir kısmı travmatik olayları yönetmekle görevlidir. Travma sonrası ortaya çıkan belirtiler de yaşamı tehdit eden olayın tekrar yaşanmasını
engelleyici tutum ve davranışları içerirler. Travma sonrası tepkiler olağandışı bir olaya verilen olağan tepkiler olsa da bazen tepkinin kronik hal
alması, işlevselliği bozması ve ruhsal ıstırabı arttırması terapötik bir müdahaleyi zorunlu kılar. Yapılacak tıbbi müdahalenin zihindeki nörobiyolojik
değişikliklerin bilinerek yapılması, değişen işlevlerin nasıl bir seyir izlediğinin bilinmesi tedaviyi verimli kılacağı gibi tedaviye bağlı olumsuz sonuçları
da azaltacaktır. Travmatik bir olayın belleğe kaydı olağan bir yaşantının kaydından farklıdır. Travma sonrası ortaya çıkan ruhsal belirtilerin bir kısmı
bu durum ile ilgilidir. Yaşantı sadece farklı kaydedilmez beraberinde nöroendokrin ve otonom sinir sistemini de etkileyecek değişikliklere neden olur.
Stres reaksiyonu zihinsel olduğu kadar bedeni de etkiler. Travmatik yaşantılar sonrasındaki ruhsal tedaviler, travmatik olay ve sonrasındaki değişkenler ile zihinde meydana gelen nörobiyolojik değişiklikleri geri döndürmeyi ve yaşamla uyumlu hale getirmeyi hedefler. Güvenli ortam sağlanarak
belirsizliğin giderilmesi, olağan şekilde işlenemeyen travmatik anıların terapötik ortamda ele alınması, bedensel ve zihinsel stabilizasyonun sağlanması ve bir iyileşme belirtisi olarak travmatik olayın öyküleşmesinin gözlenmesi nörobiyolojik kavramsallaştırma ile klinik uygulama tekniklerinin
sinerjisini göstermektedir
Neurobiology of trauma and stress-related disorders from diagnosis to treatment
The effects of neurobiological information on both clinical description and treatment of trauma-related disorders is greater than expected. Even
though the severity and durations may vary, trauma is a reality that one is exposed to at least once in their life which affects and changes life
and sometimes causes serious psychological reactions. Living creatures are familiar with traumatic events not only experientially but also neuroevolutionary. Emotional systems have important roles in trauma responses. Post-traumatic symptoms also include attitudes and behaviors that
prevent the recurrence of life-threatening traumatic events. Although post-traumatic reactions are the normal responses given to an unusual event,
sometimes the reactions become chronic, disrupt functionality and increase psychological distress, necessitating a therapeutic intervention. Knowing
the neurobiological changes with trauma and treatment in the mind will make the treatment more efficient and decrease the negative consequences
related to treatment. The recording of a traumatic event in mind is different from the recording of a normal life event. Some of the psychological
symptoms that occur after the trauma are related to this condition. The experience is not only recorded differently, but also causes changes that affect
the neuroendocrine and autonomic nervous system. Stress reaction affects the body as well as mind. Moreover, the increase in uncertainty towards
the future in the traumatic event further increases the impact. Psychological treatments after traumatic experiences aim to restore the neurobiological
changes that occur in the mind with the traumatic event and the subsequent variables, and to align them with life. The elimination of uncertainty
by providing a safe environment, processing of traumatic memories in the therapeutic environment, physical and mental stabilization and forming
the narrative of traumatic event as a sign of recovery indicates the synergy of neurobiological conceptualization and clinical application techniques.