Amaç: Bu çalışmada antiepileptik ilâç (valproat, karbamazepin ve fenitoin) kullanan epileptik
hastalarda ilâçların hipotalamo-hipofizer eksende yer alan hormonlarla, tiroid işlevleri
üzerindeki etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmaya 1999-2001 yılları arasında Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji
Anabilim Dalı polikliniğine epilepsi tanısı ile başvuran ve monoterapi olarak antiepileptik
ilâç kullanan 25 kadın ve 25 erkek hasta olmak üzere 50 hasta alınmıştır. Bunlar dışında
25 (12 kadın, 13 erkek) sağlıklı bireyden oluşan bir kontrol grubu da çalışmaya dâhil edilmiştir.
Çalışmaya alınan bütün bireylerden alınan açlık serum kan örneklerinden tiroid işlevlerine
(T3, T4, TSH, sT3, sT4), estradiol, progesteron, testesteron, prolaktin, LH ve FSH
hormon düzeylerine bakılmıştır.
Bulgular: Bu çalışmanın sonucunda antiepileptik ilâç kullananlarla sağlıklı kontrol grubu
arasında tiroid işlevleri ve diğer hormonların serum düzeyleri yönünden anlamlı bir farklı-
lık olmadığı bulunmuştur. Bunun yanı sıra antiepileptik ilâç kullanan grupta kullanılan ilâç
türünün, klinik alt tipinin, cinsiyetin, yaşın ve tedavi sürelerinin hastalarda hormon değerleri
açısından bir farklılık yaratmadığı belirlenmiştir.
Tartışma: Literatürde bu yöndeki çalışmaların birbiriyle çelişen sonuçları göz önünde tutulduğ
unda; hastaların seks hormonları, prolaktin, LH, FSH ve tiroid hormonları gibi hormonal
düzeylerinin bu tür tedavilere başlanmadan önce değerlendirilmesi ve kaydedilmesi,
ardından tedavi süreci boyunca izlenmesinin ortaya çıkabilecek olası sorunları çözümlemede
yardımcı olabileceği düşünülebilir.
Sonuç: Bu konuyu temel alan daha geniş çalışma gruplarını içeren, uzun süreli prospektif
çalışmalar konunun açığa kavuşmasına ve bâzı noktalardaki çelişkilerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olacaktır.

Objective: The aim of this study was to evaluate the effects of major antiepileptic drugs
(diphenylhidantoin, valproate and carbamazepine) on hormones of hypothalamic-pituitary
axis hormones and thyroid functions in patients with a diagnosis of epilepsy.
Method: Fifty patients (25 male, 25 female) who were diagnosed as epilepsy and referred
to outpatient clinics of Dicle University Medical Faculty Neurology Department between
1999 and 2001 were included in this study. Along with these groups, another group containing
25 healthy non-epileptic controls (12 female and 13 male) were also formed as a
control group. Blood samples were obtained from all subjects included in the study in order
to measure the serum blood levels of thyroid hormones (T3, fT3, T4, FT4, TSH), estradiol,
progesterone, testosterone, prolactin, LH ve FSH.
Findings: The results of present study indicated that there were no differences between
patients using antiepileptic drugs and healthy controls in terms of all hormone levels checked.
All hormone level comparisons also did not reveal any differences regarding the comparisons of subgroups created according to sex, age, clinical subtype, the type of drug
used, duration of treatment.
Discussion: Taking into account the contradictory results present in literature, the evaluation
and recording of hormone levels (thyroid hormones, LH, FSH, estradiol, testosterone,
progesterone, prolactin) of patients planned to initiate antiepileptic drugs will help
physicians to quickly solve the problems that could occur during the further course of the
antiepileptic drug treatment.
Conclusion: Long term prospective studies with larger samples are needed to reach a definite
conclusion regarding the effects of antiepileptic drugs on serum hormone levels.