Dünyada psikoaktif madde kullanımının giderek artmasında bazı özel bölgelerin rollerinin olduğu bilinmektedir. Araştırmanın amacı, KKTC’de özel bölge olarak nitelendirilen Lefkoşa/Surlariçi ve Gazimağusa/Maraş bölgelerindeki psikoaktif madde kullanıcılarının profilinin ayrıntılı olarak incelenmesidir. Yöntem: Çalışma KKTC'de 2018 Mayıs ayında 18-65 yaşları arasındaki 468 kişi ile yapılmıştır. Bölgeler, maksimum çeşitliliğe yönelik amaçsal örnekleme göre kotalı çok basamaklı tabakalandırılmış seçkisiz (randomize) örnekleme yöntemi ile seçilerek çalışmaya alınmıştır. Olguların sosyodemografik özellikleri yarı-yapılandırılmış 30 sorudan oluşan bilgi formu ve psikoaktif madde kullanımı ile ilgili sorular ise Avrupa Model Anket Formu ile incelenmiştir. Çalışmada betimleyici istatistik yöntemleri kullanılmış, gruplar arası farklı özellikler ki-kare istatistik yöntemi ile incelenmiştir. Bulgular: Surlariçi ve Maraş bölgelerinin sigara ve DPM kullanım oranları GMMB ve Köşklüçiftlik bölgelerinden daha yüksek alkol kullanma oranlarının ise daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Surlariçi ve Maraş bölgelerinde en yaygın madde esrardır. Esrardan sonra sentetik kannabinoid ve yatıştırıcı-sakinleştirici ilaç kullanımın da yüksek olduğu tespit edilmiştir. Eroin, ekstazi ve LSD maddelerinin özellikle kontrol merkezlerinde yoğun olarak kullanıldığı gözlemlenmiştir. Surlariçi ve Maraş bölgeleri Türkiye'den en fazla göç alan bölgelerdir. Surlariçi ve Maraş bölgesindeki katılımcıların çoğunluğunun vatandaş olmadığı veya kaçak olarak ikamet ettikleri de tespit edilmiştir. Sonuç: KKTC'de özel bölge olarak ele alınan Surlariçi ve Maraş bölgelerindeki Diğer psikoaktif madde (DPM) ve Yasa dışı madde (YM) kullanımının kontrol merkezlerine göre daha fazladır. Surlariçi ve Maraş bölgelerindeki düşük sosyoekonomik düzey, düşük eğitim düzeyleri, göçmenlik, işsizlik gibi sosyodemografik karakter özelliklerinin madde kullanımı üzerinde etkili olduğu söylenebilir. Bu çalışma, gelecekte yapılacak olan önleme çalışmalarına ışık tutacak olup halk sağlığı politikaları belirlenirken özel bölgelere önem verilmesi gerektiği ortaya çıkarmıştır. (Anadolu Psikiyatri Derg 2020; 21(2):165-172)

Objective: Some special regions around the world have an important role, in the increasing use of psychoactive substances. The aim of the study is to examine the profile of psychoactive substance users in Lefkosa/Surlariçi (walled city) and Gazimagusa/Maras regions, which are considered as special regions in TRNC. Methods: The study was carried out in May 2018 with 467 participants between the ages of 18 and 65. The regions were chosen by randomized sampling method with multiple stratified based on purposive sampling, aiming for maximum diversity. The questionnaires consisted of 30 semi-structured questions, whilst, the use of psychoactive substances were examined with the European Model Questionnaire. Descriptive statistical methods were used and different characteristics were analyzed with chi-square statistical method. Results: The rates of cigarette and other psychoactive drug (OPD) use in the Surlariçi and Maras regions were found to be lower than those in Central Region of Gazimagusa and Kösklüçiftlik regions. The most common substance in the Surlariçi and Maras regions is cannabis. Synthetic cannabinoids and sedative/drug. Heroin, ecstasy and LSD substances are used extensively in control centers. Surlariçi and Maras regions experience the most immigration from Turkey. The majority of the participants in the Surlariçi and the Maras region were not citizens and were mainly illegals. Conclusion: The use of OPD and illegal substances in the Surlariçi and Maras regions is higher than the control centers. Sociodemographic characteristics such as low socioeconomic level, low education levels, immigration and unemployment in the special regions have an effect on substance use. This study shed light on future prevention efforts and found that more attention should be paid to special areas in setting public health policies. (Anatolian Journal of Psychiatry 2020; 21(2):165-172)