Hayatta kalma süreci etkisi, hayatta kalma bağlamına uygunluğu açısından değerlendirilen uyaranların, diğer derin kodlama bağlamlarına göre daha iyi hatırlanmasıdır (Nairne, Thompson ve Pandeirada, 2007). Bu anlamda, hayatta kalma süreci belleğin bilinen en iyi kodlama süreçlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Diğer yandan, alanyazında ölüm farkındalığının (ölümlülük belirginliği) hayatta kalma süreci gibi ve onunla örtüşen yapısal bir mekanizmaya sahip olarak bellek avantajı yarattığı yönünde görüşler de ileri sürülmüştür (Hart ve Burns, 2012). Bu bağlamda, mevcut araştırmada hayatta kalma, ölümlülük belirginliği, mutluluk ve kelimelerin hoşluğu koşullarının bellek performansı açısından karşılaştırılması amaçlanmıştır. Deney 1’de hayatta kalma senaryosu, kısa ve soyut ölüm ve mutluluk senaryolarıyla sunulurken, Deney 2’de ölüm ve mutluluk senaryoları somutluk ve ayrıntılı olma gibi özellikler açısından hayatta kalma senaryosuyla eşleştirilerek sunulmuştur. Her iki deneyde hayatta kalma süreci etkisi ortaya çıkarken, ölüm ve mutluluk koşulları arasında anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir. Sonuçlar, hayatta kalma ve ölümlülük belirginliği süreçlerinin farklı yapısal mekanizmalara sahip olduğunu göstermiştir. Bu sonuçlar aynı zamanda, hayatta kalma bağlamının ölüm, mutluluk, hoşluk gibi bağlamlara göre daha fazla kodlama zenginliğine sahip olduğu ve duyguların hayatta kalma avantajını açıklayamadığı yönündeki alanyazındaki görüşleri güçlendirmektedir. Araştırmada en fazla yanlış hatırlama belirsizlik içeren ölüm bağlamında gözlenirken, hatırlama keskinliği ile uygunluk etkisi açısından önemli bir farklılık bulunmamıştır.

The survival processing effect is that stimuli evaluated for relevance to survival context has better memory performance than other coding contexts (Nairne, Thompson, & Pandeirada, 2007). In this sense, survival is considered as one of the best coding processes. There are also studies suggesting that mortality salience may provide memory advantage with the structural mechanism overlapping with survival processing (Hart & Burns, 2012). In current study, it was aimed to compare memory performance of the participants in contexts of survival, mortality, happiness and pleasantness. While survival scenario in Experiment 1 was presented with short and abstract death and happiness scenarios, death and happiness scenarios used in Experiment 2 were presented by closely matching with survival scenario in terms of characteristics such as concreteness, complexity and elaboration. The results showed that the survival processing effect in both experiments emerged and no significant difference was observed between death and happiness conditions. The conclusions suggest that survival processing and mortality salience have different mechanisms. These results also strengthen the notions in the literature that the survival context has greater coding enrichment and that emotions cannot explain the survival processing effect. The most false recall was observed in the context of death involving uncertainty and no significant difference were found in recall precision and congruity effect.