Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi; 2019;8(3):155-163
Klinik Olmayan Populasyonda Depresif Semptomatoloji, Bilişsel Esneklik ve Umutsuzluk İlişkisinin İncelenmesi
MS Yazar , KŞ Meterelliyoz
Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, İstanbul
Bilişsel esneklik kişinin yeni durumlara uyum sağlamada esnek olabilmesidir ve başta depresyon olmak
üzere birçok psikopatoloji ile ilişkilidir. Çalışmamızda bilişsel esneklik düzeyinin depresif belirtiler ve
umutsuzluk üzerine etkisinin saptanması amaçlanmıştır. Çalışmanın katılımcıları internet üzerinden
çeşitli siteler aracılığıyla yapılan çalışma duyurusuna onam vererek çalışmaya katılmayı kabul eden
18-65 yaş arası gönüllülerden oluşmaktadır. Çalışmanın örneklemi internet duyurusu yoluyla katsal
kartopu örneklem tekniğiyle dahil edilen 200 kişiden oluşmaktadır. Ölçüm aracı olarak, çevrimiçi
kullanım formu olarak düzenlenmiş sosyodemografik veri formu, Bilişsel Esneklik Envanteri, Beck
Umutsuzluk Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği uygulanmıştır. Katılımcıların %75’i kadın, %51.50’i
26-45 yaş aralığında yer almaktadır. Sonuçlar incelendiğinde, Bilişsel Esneklik Envanteri toplam
ve alt boyutları ile Beck Depresyon Ölçeği ve Beck Umutsuzluk Ölçeği puanları arasında negatif
yönde anlamlı ilişki saptanmıştır. Umutsuzluğun etkisi kontrol altına alındığında, bilişsel esnekliğin
alt boyutu olarak yeni durumları kontrol edilebilir algılama düzeyinin, depresif semptom düzeyi
ile negatif yönde ilişkisi sürerken, depresif semptomların toplam bilişsel esneklik düzeyi ile ilişkisi
anlamlılığını kaybetmektedir. Sonuç olarak, bilişsel esneklik düzeyi depresif semptom düzeyleri ile
negatif yönde ilişkilidir. Bilişsel esneklik düzeyinin depresif semptomlar ile ilişkisinde umutsuzluk
bir etken olarak rol oynarken, bilişsel esneklik kontrol alt boyutu depresif semptomlar ile umutsuzluk
faktöründen bağımsız olarak ilişkilidir.
Examination of Relationship Between Depressive Symptoms, Cognitive Flexibility and Hopelessness in Non-Clinic Population
Cognitive flexibility is the ability to adapt the cognitive processing strategies to face new and
unexpected conditions in the environment and may be related with psychopathologies as depressive
symptoms. We aimed to determine the effect of cognitive flexibility on the depressive symptoms and
hopelessness. We recruited 200 volunteer between 18–65 age who gave online informed consent
by using exponential non-discriminate snowball sampling initially through internet to the study.
Online forms of sociodemographic data form, Beck Depression Scale, Beck Hopelessness Scale,
Cognitive Flexibility Inventory were used as measurement instruments. 75% of the participants were
women; 51.50% were between 26–45 age. Cognitive flexibility total scores and subscale scores were
negatively correlated with depressive symptoms. Cognitive flexibility total, Alternatives, Control
subscale scores were negatively correlated with Beck Hopelessness Scale. Partial correlation analysis
revealed that control subscale as a subdimension of cognitive flexibility which involves the perception
of the new situations as controllable has negative relationship with depressive symptomatology while
total cognitive flexibility scores has not significant relationship with depressive symptomatology.
Our study demonstrated that cognitive flexibility level has negative relationship with depressive
symptomatology. While hopelessness plays an effective role on the relationship between cognitive
flexibility and depressive symptomatology, control subdimension of cognitive flexibility is associated
with depressive symptoms independently