Addicta: The Turkish Journal on Addictions; 2019;6(2):361-386
Cinsiyetin Problemli İnternet Kullanımı Üzerindeki Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması
U Akbaş, DA Ergin, C Tatlı
Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep
Bu araştırmanın amacı cinsiyetin problemli internet kullanımı üzerindeki etkisinin meta-analiz ile
incelenmesidir. Problemli internet kullanımı bireylerin internet kullanımından dolayı yaşamlarının aile ve
iş gibi önemli boyutlarında yaşanan bozulmalar, kullanımı kontrol etmede yaşanan başarısızlık ve kompülsif
kullanım ile tanımlanmaktadır. Ergenlik dönemindeki bireylerin interneti diğer yaş gruplarına oranla daha
fazla kullandıkları bilinmektedir. Bu nedenle ergenlerin interneti işlevsel olmayan biçimde kullanabilecekleri
düşünülmektedir. Aynı zamanda yapılan çalışmalarda internetin kullanım amacı ve süresinde cinsiyete göre
de farklılıklar göze çarpmaktadır. Türkiye’de problemli internet kullanımına ilişkin ergenlerle yapılmış
çalışmaların çoğunlukla Problemli İnternet Kullanımı Ölçeği (PİKÖ) ve Problemli İnternet Kullanımı
Ölçeği- Ergen Formu (PİKÖ-E) ile gerçekleştirildiği görülmüştür. Bu nedenle bu çalışmanın analizlerinde
bu ölçme araçları kullanılarak yapılmış çalışmaların bulgularından faydalanılmıştır. Alan yazın taraması
sonucunda PİKÖ ve PİKÖ-E’ye yer veren 30 çalışmaya ulaşılmış, dört çalışma farklı gerekçelerle analiz
dışında bırakılarak analizler 26 çalışmanın bulguları üzerinden gerçekleştirilmiştir. Ortalama etki
büyüklüğü sabit etki modeline göre .385 olup küçük sayılabilecek düzeyde erkekler lehinedir. Çalışma türü
ve kullanılan ölçme aracının moderatör değişken olarak ele alındığı incelemelerde de etki büyüklüğü küçük
düzeyde ve erkekler lehinedir. Sonuç olarak problemli internet kullanımının Türkiye’de erkek ergenlerde
daha yüksek olduğu belirtilebilir. Sonuçlar kültürel farklılıklar, anne baba tutumları ışığında tartışılmıştır.
i
The Effect of Gender on Problematic Internet Usage: A Meta-Analysis
The aim of this research is to analyze the effect of gender on problematic Internet usage by meta-analysis.
Problematic Internet usage is defined by the deterioration of the important dimensions of individuals’ lives,
such as family and work, the failure to control the usage and compulsive usage of individuals due to the
usage of the Internet. It is known that adolescents use the Internet more than other age groups. Therefore,
adolescents are thought to be able to use the Internet in a non-functional way, besides, differences in the
usage and duration of Internet usage according to gender have also been reported. PIUS and PIUS-A is being
used in investigations on problematic Internet usage in Turkey frequently. Thus, the findings of the studies
using these measurement tools were used in the analysis of this research. As a result of the literature review,
30 studies including PIUS and PIUS-A were detected and four studies were excluded from the analysis
according to different reasons, thus the analyses were performed on the findings of 26 studies. Average effect
size is .385 according to fixed effect model and could be considered small and in favor of males. Similarly,
in studies where the type of research and the measurement tool used are considered as moderator variables,
the effect size is small and in favor of males. As a result, problematic Internet usage of male adolescents may
be noted as higher. The results were discussed in the light of cultural differences and parental attitudes.