Nöropsikiyatri Arşivi; 2019;56(1):32-39
Bilişsel Üçlü Envanteri’nin Türkçe Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Ö Erarslan, S Işıklı
Dokuz Eylül Universitesi, İzmir
Amaç: Bu çalışmada, Beck’in depresyon modelinden yola çıkılarak
bilişsel üçlüyü ölçmede kullanılmak üzere geliştirilmiş olan Bilişsel
Üçlü Envanteri’nin Türkçe formunun psikometrik özelliklerinin
değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmaya, Hacettepe Üniversitesi’nde öğrenimine devam eden
%72,2’si kadın, %27,8’i erkek olmak üzere toplam 337 öğrenci alınmıştır.
Ölçeğin güvenirlik düzeyi test - tekrar test ve iç tutarlılık katsayılarının
hesap edilmesiyle değerlendirilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliği için
açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Buna ek olarak
benzer ya da yakın bilişsel yapıları ölçtükleri varsayılan bazı ölçekler
benzer ölçek geçerliğini incelemek amacıyla kullanılmıştır. Katılımcılara
Bilişsel Üçlü Envanteri, Beck Depresyon Ölçeği, Beck Umutsuzluk Ölçeği
ve Coopersmith Benlik Saygısı Envanteri uygulanmıştır.
Bulgular: Tüm ölçek için elde edilen Cronbach Alfa iç tutarlılık
katsayısı (r=0,91) ölçeğin yüksek derecede iç tutarlığa sahip olduğunu
göstermiştir. Dört hafta arayla yapılan test-tekrar test uygulamasından
elde edilen puanlar arasındaki ilişki incelendiğinde, Pearson korelasyon
katsayılarının 0,74 ile 0,94 arasında ve dört hafta arayla istatistiksel
olarak anlamlı düzeyde olduğu saptanmıştır (p<0,005). DFA ile ölçeğin
“benlik algısı”, “dünya algısı” ve “gelecek algısı” olmak üzere üç faktörden
oluştuğu doğrulanmıştır. Kurulan ölçüm modeline ilişkin uyum indeksleri
ile ölçek yolu ile elde edilen verinin uyumlu bir ilişki içerisinde olduğu
tespit edilmiştir. Benzer ölçek geçerliğine ilişkin yapılan analiz sonucunda
Bilişsel Üçlü Envanteri’nin diğer üç öz bildirim ölçeği ile anlamlı ilişkilere
sahip olduğu ve kabul edilebilir düzeyde benzer ölçek geçerliğine sahip
olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Bulgular Bilişsel Üçlü Envanteri’nin üniversite öğrencilerinde
kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermiştir.
© All Right Rese
Adaptation of the Cognitive Triad Inventory into Turkish: a Validity and Reliability Study
Conclusion: The Turkish version of the Cognitive Triad Inventory has been found to be a valid and reliable measure that can be used for the university students of Turkey