Anadolu Psikiyatri Dergisi; 2004;5(4):197-205
Bipolar affektif bozukluklu hastalarda lityum ve olanzapin tedavisinin etkileri: Beyin MRS bulguları
BE Cumurcu, R Karlıdağ, K Saraç, S Ünal, C Özcan
Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, TOKAT
Amaç: Bu çalışmada, remisyon dönemindeki bipolar affektif bozukluklu hastalarda lityum ve olanzapin tedavisi ile beyin
manyetik rezonans spektroskopi (MR spektroskopi) bulgularındaki değişiklikler ve bunun nöroprotektivite ile ilişkisi
araştırıldı. Yöntem: Psikiyatri polikliniğinde izlenen, 3 yıl boyunca manik ve depresif bir atak geçirmemiş ve son 6 aydır
sadece lityum tedavisi almakta olan 10 bipolar affektif bozukluk hastası çalışmaya alındı. Hastalar lityum kullandıkları
dönemde, lityumun kesilmesini takiben 14. günde ve olanzapin başlandıktan sonraki 4. haftanın sonunda olmak üzere 3 kez
değerlendirildi. Her bir değerlendirme klinik psikiyatrik görüşme, Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği (HDDÖ) ve
Bech-Rafaelson Mani Ölçeği (BRMÖ) uygulaması ve MR spektroskopi çekimini kapsadı. MR spektroskopide, sağ prefrontal
korteks ve sol hipokampüs bölgelerinde kantitatif olarak N-asetil aspartat (NAA), kolin (Cho) pikleri ölçüldü ve bunların
kreatine (Cr) pikine oranlarına bakıldı. Her 3 çekimdeki değerler birbiriyle karşılaştırıldı. Bulgular: Çalışmaya 5 kadın ve 5
erkek hasta katıldı. Ortalama yaşları 33.10±9.17 yıl idi. Lityum alırken, ilaçsız dönemde ve olanzapin alırken çekilen MR
spektroskopilerinde NAA/Cr ve Cho/Cr oranları arasında istatistiksel açıdan anlamlı farklılık saptanmadı. Sonuç:
Remisyonda bipolar affektif bozukluklu hastalarda lityum ve olanzapin tedavisiyle beyin NAA ve Cho düzeylerinin
değişmediğini düşündürmektedir.
Evaluation of neuroprotective effects of lithium and olanzapine on brain tissue in bipolar affective disorder: a comparative study with MR spectroscopy
Objective: In this study we searched the caused by lithium and olanzapine treatment in brain magnetic resonance
spetroscopy (MR spectroscopy) and its relationship with neuroprotectivity in patients with bipolar affective disorder. during remission. Methods: Ten patients with bipolar affective disorders who were followed-up in psychiatry outpatient
clinic between February and June 2003, had no manic or depressive attacs for the last 3 [year]s and had lithium as the
only therapy for the last 6 [month]s were included in this study. They were evaluated during and 14 days after cessation
of lithium treatment and at the end of 4th week on olazapine treatment. Clinical interview, Hamilton Depression Rating
Scale (HAM-D) psychometric evaluation test, Brief Psychiatric Rating Scale (BPRS) and magnetic resonance spectroscopy
(MR spectroscopy) were assesed on each evaluation. According to the results of interview and psychometric evaluation,
patients who were diagnosed as manic or depressive disorder were ruled out of the study. Cases underwent single voxel
MR spect with PRESS sequence. The peak of N-acetyl aspartate (NAA), Choline (Cho) and their ratio to Creatinine (Cr)
peak were evaluated quantitavely right prefrontal cortex and left hippocampus areas on MR spectroscopy. Results of
three MR spects were compared. Results: Five women and 5 men comleted to the study, mean age of the patients were
33.10±9.17. No significant difference was determined between NAA/Cr and Cho/Cr values of MR spects, in each three
phases as on lithium treatment, in unmedicated period and in olanzapine treatment. Conclusion: We did not find any
significant effect of these drugs on brain NAA and Cho levels in the remission phases of bipolar affective disorder.