Anadolu Psikiyatri Dergisi; 2003;4(2):69-80
Obsesif kompulsif bozukluğu olan hastalarda diğer anksiyete bozukluklarının komorbiditesi
L Tamam, M Saygılı, M Ünal
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, ADANA
Amaç: Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ile ilgili olarak son yıllarda yapılan çok sayıda çalışmada, eksen I bozukluk
komorbiditesinin yüksek oranda görüldüğü; bu tanı grupları arasında duygudurum bozuklukları ve anksiyete bozukluklarının
önde geldiği bildirilmektedir. Bu çalışmada OKB tanısı almış olan hastaların anksiyete bozuklukları komorbidite sıklığının
araştırılması, komorbidite varlığı ile hastaların sosyodemografik ve klinik özellikleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışmaya Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri polikliniğine başvuran ve DSM-IV tanı
ölçütlerine göre birincil tanı olarak OKB tanısı konmuş, hastalığın ilk belirtilerinin ortaya çıkmasından itibaren en az 1 yıl
geçmiş, yaşları 18 ile 56 yıl arasında değişen 60 hasta alınmıştır. Tüm hastalara DSM-IV için Yapılandırılmış Klinik
Görüşmesinin (SCID-I) anksiyete modülü uygulanarak OKB tanısı ve komorbid anksiyete bozuklukları saptanmış, ardından
hastalara Ruhsal Belirti Tarama listesi (SCL-90-R), Durumluk ve Sürekli Anksiyete Ölçeği (STAI-1 ve STAI-2); obsesyon
ve kompulsiyonların tiplerini belirlemek amacıyla Yale-Brown Obsesyon Kompulsiyon Ölçeği (YBOKÖ), Maudsley Obsesif
Kompulsif Soru Listesi (MOKSL) ölçekleri uygulanmıştır. Bulgular: Çalışmaya alınan 60 hastanın (40 kadın, 20 erkek)
%80’inde en az bir yaşam boyu komorbid anksiyete bozukluğu olduğu saptanmıştır. OKB hastalarında en sık görülen
komorbid anksiyete bozukluğu özgül fobi (%48.3) idi. Bunu sırasıyla yaygın anksiyete bozukluğu (YAB) (%33.3), PB
(%28.3), sosyal fobi (%26.7), agorafobi (%10) ve PTSB (%5) izlemektedir. Komorbid anksiyete bozukluğu olan ve olmayan
OKB hastaları arasında cinsiyet, yaş, medeni durum, sosyoekonomik düzey, hastalık öncesi yaşam olayı varlığı, hastalığın
başlangıç yaşı, hastaneye yatış sayısı açısından anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Bununla birlikte komorbid anksiyete
bozukluğu sayısı ile MOKSL toplam puanı, YBOKÖ toplam puanı, STAI sürekli anksiyete puanı, SCL genel semptom indeksi
arasında istatistiksel olarak anlamlı bir korelasyon belirlenmiştir. Sonuç: Bu çalışma OKB ile diğer anksiyete bozuklukları
arasında yüksek oranda komorbidite bulunduğunu ve komorbid anksiyete sayısının artmasına paralel olarak obsesyon ve
kompulsiyon şiddetinde artışa neden olduğunu göstermiştir. Komorbidite sayısı ile hastalık şiddeti arasındaki ilişki dışında,
komorbidite varlığının fenomenoloji ve klinik bulgu ve süreçler üzerinde çok etkili olmadığı görülmüştür.
Comorbidity of anxiety disorders in patients with obsessive compulsive disorder
Objective: Many reports in literature has defined high number of axis I disorder comorbidity in patients with obsessive-compulsive disorder (OCD). Among comorbid axis I disorders, the most common ones are mood disorders and anxiety
disorders. The aim of this study was to determine the prevalence of omorbidity rate of anxiety disorders among patients
diagnosed as OCD, and find out the relationship between the presence of anxiety disorder comorbidity and
sociodemographic and clinical variables of patients. Method: Sixty patients who were diagnosed as OCD according to
DSM-IV in psychiatric outpatient clinics of Cukurova University Faculty of Medicine were included in the study. All
patients were interviewed with SCID-I to determine comorbid anxiety disorders, and then completed several different
scales (Symptom Check List (SCL); State and Trait Anxiety Inventory (STAI); Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale
(YBOCS) and Maudsley Obsessive Compulsive Questionnaire (MOCQ) to objectively evaluate psychopathology levels on
different domains. Results: Among 60 patients (40 women, 20 men) 80% had received at least one lifetime comorbid
anxiety disorder diagnosis. The most common anxiety disorder in OCD patients was specific phobia (48.3%). Generalized
anxiety disorder (33.3%), panic disorder (28.3%), social phobia (26.7%), agoraphobia (10%), post-traumatic stress
disorder (5%) followed in line according to prevalence rates. There were no significant differences between OCD
patients with and without comorbid anxiety disorders with regards to sex, marital status, socioeconomic level, presence
of premorbid stress factors, age, age at onset and hospitalization frequency. However, there was a positive correlation
between the number of comorbid anxiety disorders and MOCQ total score; YBOCS total score, STAI trait anxiety score
and SCL global symptom index. Conclusions: The results of this study concluded that there was a high comorbidity rate
between OCD and other anxiety disorders, and that increase in number of comorbid anxiety disorder resulted in increase
in severity of obsession and compulsions in these patients. Nevertheless, the presence of comorbidity has been showed
to have no effect on phenomenological and clinical findings of OCD cases.