Klinik Psikofarmakoloji Bülteni; 2001;11(1):28-32
Bipolar affektif bozukluklu hastalarda lityum tedavisinin granulositler ve granülosit uyarıcı faktör üzerine etkisi
E Eşel, MA Özdemir, MT Turan, M Baştürk, H Kılıç, K Köse, AS Gönül, S Sofuoğlu
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD, Kayseri
Amaç: Tartışmalı sonuçlar olsa da, lityum karbonatın hematopoetik hücreler ve özellikle beyaz kan hücrelerinin üretimini artırdığı bildirilmiştir. Bu çalışmada lityumun beyaz küre hücreleri ve nötrofilik granülositlerin üretimini düzenleyen bir polipeptid büyüme faktörü olan granülosit koloni uyarıcı faktör (G-CSF) üzerine etkileri araştırıldı.
Yöntem: Çalışmaya henüz hiç lityum kullanmamış 18 (8 kadın, 10 erkek; yaş ortalaması: 36±7.9) ve uzun süredir lityum kullanmakta olan 20 (9 kadın, 11 erkek; yaş ortalaması: 37.4±9.5) bipolar hasta alındı. İlk gruptaki hastalardan lityum başlanmadan önce ve başlandıktan sonraki 1. ve 4. haftalarda hematolojik değerleri (beyaz küre, granülosit ve lenfosit sayıları, hematokrit ve G-CSF değerleri) tespit etmek üzere üç kez kan alındı. Uzun süreli lityum grubunda aynı ölçümler bir kez yapıldı.
Bulgular: Kısa süreli lityum grubunda lityum başlanmasının 4. haftasındaki granülosit sayısı bazal değerlere oranla anlamlı biçimde artmış bulundu, ve bu artış G-CSF değerlerinde anlamlılık düzeyine ulaşmayan bir miktar artışla birlikteydi. Uzun süreli lityum grubundaki granülosit sayısı ise henüz lityum başlanmamış hastaların bazal değerlerinden farklı bulunmadı.
Sonuç: Bipolar hastalarda lityum tedavisinin yol açtığı granülositozis yalnızca G-CSF aktivitesinin uyarılmasıyla açıklanamaz. Lityum tedavisine bağlı olarak artan granülosit sayısı uzun süreli tedavi boyunca normale dönüyor gibi görünmektedir.
Effects of lithium treatment on granulocytes and granulocyte stimulating factor in patients with bipolar affective disorder
Objective: Although there are conflicting results, lithium carbonate has been demonstrated to induce the production of haematopoietic cells, particularly white blood cell series. In this study, we examined the effects of lithium on white blood cells in association with granulocyte colony-stimulating factor (G-CSF), which is a polypeptide growth factor that regulates the production of neutrophilic granulocytes.
Methods: Eighteen lithiumnaive (8 females, 10 males; mean±SD age: 36±7.9 [year]s) and 20 long-term lithium treated (9 females, 11 males; mean±SD age: 37.4±9.5 [year]s) bipolar patients were included in the study. In the lithium-naive patients, lithium treatment was started to provide prophylactic serum lithium concentrations after blood samples were taken to determine the baseline haematological values (white blood cell, granulocyte and lymphocyte counts, haematocrit and G-CSF concentration). Blood samples were reobtained in the first and fourth weeks in this group. The same measurements were fulfilled once in the patients on the longterm lithium treatment.
Results: The values of granulocyte count were significantly increased in the fourth week of lithium administration compared to the baseline values in the patients who were in the short-term lithium treatment, and this increase was associated with some elevation of G-CSF values that did not reach significance. The values of granulocyte count in the longterm lithium group were not significantly different from those of the baseline values of lithium-naive patients.
Conclusion: Granulocytosis induced by lithium treatment in bipolar patients cannot be explained solely by the stimulation of G-CSF activity. Increased granulocyte count seems to approach the baseline values during the long-term lithium treatment.