Türk Psikiyatri Dergisi; 1999;10(3):163-172
Genel Sağlık Anketi İle Ölçülen Ruhsal Sorunlar ve Sosyodemografik Eşitsizlikler, Antalya'da Bir Alan Araştırması
İ Belek
Amaç: Bu çalışmada ruhsal sağlığa etki eden sosyodemografik eşitsizliklerin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırma Antalya’da sosyoekonomik durumları farklı olan iki mahallede yapılmıştır. 15 yaş ve üstündeki 1092 kişiyle Genel Sağlık Anketi (GSA) 12 kullanılarak görüşülmüştür. Genel ruhsal sağlık sorunlarını belirlemek içn orta-yüksek GSA skoru sıklığı hesaplanmıştır. Sosyoekonomik değişken olarak eğitim, gelir ve sınıfsal konum kullanılmıştır. İstatistik analizler ki-kare ve lojistik regresyon analizi ile yapılmıştır. Çeşitli sosya gruplar için ruhsal sağlık sorunu olasılıkları hesaplanmıştır.
Bulgular: Orta-yüksek GSA skoru sıklığı %35.7’dir. Erkeklerin, evlilerin, kentin merkezinde yaşayanların, mavi yakalı ve niteliksiz emekçiler dışındakilerin, aylık geliri 50 dolardan fazla olanların, geliri giderinden fazla olanların, 11 yıldan daha uzun süre eğitimlilerin, kronik hastalığı olmayanların ruhsal sağlığı daha iyidir. Lojistik regresyon analizinde ruhsal sağlığı belirleyen değişkenler sınıfsal konum, eğitim, cinsiyet, medeni durum olarak saptanmıştır.
Sonuç: GSA skoru üzerinde etkili olan değişkenlerin bir kısmı cinsiyet gibi yapısal ve değiştirilemez niteliklidir. Sosyoekonomik değişkenler ise, uygun önlemlerle ortadan kaldırılabilir etkenlerdir. Çok değişkenli analizde eğitim ve sınıfsal konumun modele girmiş olması, ruhsal sağlıkla ilgili araştırmalarda sosyodemografik etkenlere özel önem verilmesi gerektiğini göstermektedir.
Mental Disorders Measured by General Health Questionnaire and Sociodemographic Inequalities
Objective: This study aims to determine the sociodemographic inequalities affecting mental health.
Method: The study was done in Antalya, in two quarters whose socioeconomic conditions are different. 1902 people who are 15 and over were interviewed using the General Health Questionnaire (GHQ) 12. Prevalence of moderate high level of GHQ score was calculated to assess the common mental health problems. Education, income and class status were used as socioeconomic variables. Statistical analyses were made through chi-square and logistic regression analysis. Probabilities of mental health problems were calculated using the logistic regression statistics.
Results: The prevalence of moderate-high levels of GHQ score is 35.7%. The mental health of men, who are married, who live in the city center, who are not blue collar workers or unqualified employees, whose [month]ly per capita income is over 50 dollars, whose income is more than his expenses, who have completed 11 [year]s or more education and who have no chronic illness are better than those without these characteristics. In logistic regression analysis, the variables which determine mental health were class status, completed [year]s of education, sex and marital status.
Conclusion: Some of the variables which have an effect on the GHQ score are structural and unchangeable qualities such as sex. However, socioecoomic variables can be modified by suitable measures. In multivariate analysis, the presence of class status and education as predictors shows us that sociodemographic variables must be given special importance in researches about mental health inequalities.