Şizofrenide diabet görülme riskinin yüksek olduğuna işaret eden bulgular vardır. Tipik antipsikotik ilaçların diabet riskini arttırdığına dair tutarlı kanıtlar olmamakla beraber günümüzde bu rahatsızlıkta kullanımı giderek yaygınlaşan atipik (yeni kuşak) antipsikotiklerin tip 2 (insüline bağlı olmayan, geç başlangıçlı) diabetes mellitus oluşturma veya kötüleştirme yan etkileri ciddi bir sağlık sorunu olarak gündemdedir. Bu yazıda son altı yıldır (1994-2000) atipik antipsikotik kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan tip 2 diabetes mellitus olgu sunumları gözden geçirilmekte ve bu durumla ilgili olası mekanizmalar mevcut olan preklinik ve klinik araştırmalar doğrultusunda tartışılmaktadır. İlaçların tip 2 diabetes mellitus oluşturması insüline direnci arttırma, pankreatik b hücre işlevlerini bozma ve bu hücreleri hasara uğratma mekanizmalarıyla açıklanmaktadır. Antipsikotik kullanımına bağlı tip 2 diabetes mellitus risperidon tedavisiyle bildirilmemekte, ancak klozapin ve olanzapin başta olmak üzere diğer atipik antipsikotiklerin kullanımıyla ilişkili bulunmaktadır. Bu yazıda antipsikotik kullanımına bağlı olası oluşum mekanizmaları arasında kilo alımı, dislipidemi, leptin regülasyonu, serotonerjik ve adrenerjik reseptörlerin rolü ve toksisite ayrı ayrı ele alınmaktadır. Morbidite ve mortalite açısından büyük önem taşıyan bu konuyla ilgili henüz yerleşmiş rutin hiperglisemi monitorizasyon ölçütleri olmamakla beraber bu yan etkinin erken teşhis ve takibi önemlidir.

Some findings suggest a higher prevalance of diabetes in schizophrenic patients. There is little evidence that typical antipsychotic drugs increase the risk of diabetes. However, there is an increasing number of reports of a serious adverse event in the form of new onset diabetes mellitus, exacerbation of preexisting non-insulin dependent diabetes (NIDDM, type 2) and diabetic ketoacidosis with patients receiving atypical (novel) antipsychotics. In this article case reports published in the past six [year]s related with this adverse event are reviewed; in addition, in the light of preclinical and clinical trials related with the subject, possible etiological mechanisms are discussed. Mechanisms by which drugs can cause NIDDM are outlined as increase in insulin resistance, interference with pancreatic b cell function and destruction of pancreatic b cells. Antipsychotic drug induced NIDDM has not been found related with risperidone, although reported during treatment with atypical antipsychotics such as olanzapine and clozapine. In this review, weight gain, dyslipidemia, leptin regulation, serotonergic and adrenergic receptors and toxicity are discussed separately among possible mechanisms behind diabetes induction and exacerbation with atypical antipsychotics. Although there are no clear guidelines yet for monitoring antipsychotic induced hyperglycemia, which can lead to great morbidity and mortality, early diagnosis of the condition and intervention is important.