Türk Psikiyatri Dergisi; 2001;12(4):251-260
Depresyon yaygınlığı ve risk etkenleri: Huzurevinde ve evde yaşayan yaşlılarda karşılaştırmalı bir çalışma
I Maral, S Aslan, MN İlhan, A Yıldırım, S Candansayar, MA Bumin
Gazi Ü. Tıp Fak., Ankara
Amaç: Bu araştırmanın amacı huzurevinde ve kendi evlerinde yaşayan yaşlılarda depresyon yaygınlığının saptanması ve depresyon gelişmesine etki edebilecek risk faktörlerinin belirlenmesidir.
Yöntem: Temmuz 2000’de uygulanan bu kesitsel araştırmada, Ankara’daki iki ayrı huzurevi (n=212) ile Gölbaşı İlçesi’ndeki 3 köyde yaşayan (n=152) 60 yaş ve üzeri kişiler incelenmiştir. Sosyodemografik bilgiler alınmış, Eğitimsizler İçin Standardize Mini Mental Test (SMMT-E) ve Yaşlılar İçin Depresyon Ölçeği (YDÖ) uygulanmıştır. Sonuçların istatistik olarak değerlendirilmesinde ki-kare testi ve logistik regresyon analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Depresyon yaygınlığı huzurevinde yaşayan yaşlılarda evde yaşayanlara göre anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur (sırasıyla %48.1 ve %24.3). Depresyon yaygınlığı evde ve huzurevinde yaşayanlarda, eğer 75 yaşın üzerindelerse, evli değillerse (çalışma zamanında bekar veya dul olmak) ve son bir ay içinde yaşamı etkileyen olumsuz bir olay yaşamışlarsa, bir fark göstermemektedir. 60-74 yaş grubundakilerde, erkeklerde, son bir ay içinde yaşamı etkileyen olumsuz bir olay yaşamayanlar arasında ise huzurevinde yaşayanlarda depresyon yaygınlığı daha yüksek bulunmuştur. Halen huzurevinde ve evde yaşayanlardaki depresyon risk faktörleri ayrı ayrı lojistik regresyon analizi ile incelenmiştir. Buna göre huzurevinde yaşamakta olan yaşlılardan, sosyal güvencesi olmayan, kronik fiziksel hastalığı olan ve son bir ay içerisinde yaşamı olumsuz etkileyen bir olay yaşamış olanlar; halen evde yaşayan yaşlılardan ise evli olmayan, kronik fiziksel hastalığı olan ve son bir ay içerisinde yaşamı olumsuz etkileyen bir olay yaşamış olanlarda depresyon riski daha yüksektir.
Sonuç: Bu çalışmada huzurevinde yaşayanlar arasında, 60-74 yaş grubundakilerde, evlilerde ve son bir ay içinde yaşamı etkileyen olumsuz bir olay yaşamış olanlarda, evde yaşayanlara göre depresyon daha yaygın bulunmuştur. Kronik fiziksel hastalığı olmak ve son bir ay içinde yaşamı olumsuz etkileyebilecek olay yaşamış olmak depresyon için önemli risk faktörleridir. Huzurevlerinde bu risk faktörlerine sosyal güvencesi olmayanlar, evde yaşayanlarda evli olmayanlar (bekar veya dul) eklenmektedir. Huzurevinde ve evde yaşayan yaşlılarda depresyon ve risk faktörleri üzerine yapılacak araştırmalar bu alandaki bilgilerimizi artıracak ve depresyon için riskli grupların bilinmesi erken tanıda sağlık personeline yol gösterici olacaktır.
Depression and Risk Factors: A Comparative Study on Elderly Persons Living at Home and in Nursing Homes
Objective: The aim of this study was to determine the prevalance of depression in elderly persons who live in theirown homes and in nursing homes and to analyse the risk factors that may have an effect on the development of depression in those individuals.
Method: In this cross-sectional study, persons aged 60 or over, who live in 2 different nursing homes in Ankara (212 elderly persons) and 3 different villages in the Gölbasi district (152 elderly persons), were evaluated in July 2000. Elderly persons were interviewed with a standardized questionnaire, the Mini Mental State Examination and the Geriatric Depression Scale. For the statistical analyses of the results, chi-square test and logistic regression analyses were used.
Results: We found that in elderly people living in nursing homes, the prevalence of depression was statistically higher than that of those living at home (48.1% and 24.3%, respectively). Among those over 75 [year]s old, among those who were not married (being single or widowed at the time of the study), and among those who had experienced stress during the previous [month], the prevalence of depression was similar in those who live at home or in a nursing home. For the other risk factors, depression had a higher prevalence in those living in a nursing home. In nursing-home residents those who did not have social health insurance, those who had a chronic physical disease, and those who had experienced stress during the previous [month]; and in those living at home, those who were single or widowed at the time of the study, those who had a chronic illness, and those who had experienced stress during the previous [month], were at greater risk of developing depresion.
Conclusion: We suggest that preventive measures should be taken for elderly persons who have certain risk factors for developing depression.