Yeni Symposium; 2016;54(2):2-8
WÇZÖ-R İçin Bannatyne ve Kaufman Sınıflamalarının Türk ÇocukÖrneklemlerine Uygulanabilirliği
EE Bakar, E Volkan, Y Işık, S Karakaş
Gazi Üniversitesi, Ankara
Amaç: Karıştırıcı etkilerin en az indirgendiği araştırma yaklaşımı altında, Bannatyne kategorileri
ve Kaufman faktörlerinin Türk çocuk örneklemlerine uygulanabilirliğini ortaya koymak; alanyazında
özelde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ile ilişkilendirilen Kaufman faktörleri ve özelde
özgül öğrenme bozukluğu (ÖÖB) ile ilişkilendirilen Bannatyne kategorilerinin klinik örneklemlerde
geçerliğini sınamak.
Yöntem: DEHB grubu (72-140 ay) 191 ve ÖÖB grubu (76-131 ay) 21 erkek olgudan, kontrol grubu
(70-143 ay) ise 117 erkek katılımcıdan oluşmuştur. Dışlama ölçütleri eşhastalanım, bilişsel süreçleri
etkileyen ilaç kullanımı, düzeltilmemiş görme ve/veya işitme bozukluğu, 90-119 dışında zeka bölümü-
dür. Ebeveynlerinin bilgilendirilmiş onam verdiği gönüllü katılımcılara, eğitimli psikologlar tarafından
Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği-Yeniden Gözden Geçirilmiş Formu (WÇZÖ-R) uygulanmıştır.
Bulgular: WÇZÖ-R puanlarının 2 (Wechsler sınıflaması), 3 (Kaufman sınıflaması) ve 4 (Bannatyne
sınıflaması) faktör altında gruplanmasına ilişkin birikimli varyans (temel bileşenler analizi) dü-
şük-orta düzeyde olmuştur. Uyum göstergelerine göre, her üç modelin veri ile uyumu (doğrulayıcı
faktör analizi) kabul edilebilir düzeyin altında bulunmuştur.
Sonuçlar: Türk çocuk örneklemlerinde, WÇZÖ-R puanlarının, Wechsler, Kaufman veya Bannatyne
sınıflamaları ile modellenemeyeceği görülmüştür. Dikkat Dağılmaması faktörü (Kaufman) ve Sı-
ralama kategorisi (Bannatyne) özelde dikkatle ilişkilidir. Bu sonuç, bir dikkat bozukluğu olan DEHB’de,
söz konusu puan gruplarındaki karışıklıkla da desteklenmektedir.
Applicability of the Bannatyne and Kaufman classifications of WISC-R to Turkish children
Objective: To demonstrate the applicability of the Kaufman factors and Bannatyne categories
to samples of Turkish children; and to test the validity of the Kaufman factors, which are specifically
used in attention deficit hyperactivity disorder (ADHD), and Bannatyne categories, specifically used in
specific learning disability (SLD).
Method: Study sample consisted of an ADHD group (191 boys within 72-140 months age range),
SLD group (21 boys within 76-131 months age range) and control group (117 boys within 70-143
months age range). Exclusion criteria were comorbidity, medication affecting cognitive processes, uncorrected
visual and/or auditory defects, and intelligence quotient outside the 90-119 range. Trained
psychologists administered Wechsler Intelligence Scale for Children- Text Revised (WISC-TR) to those
volunteering children whose parents gave informed consent for participation in the study.
Results: The cumulative variances (principal component analysis) for the 2-factor (Wechsler
classification), 3-factor (Kaufman factors) and 4-factor (Bannatyne categories) models were low to
medium. According to the fitness indexes, the concordance between the data and the model were, for
all three models, below acceptable levels (confirmatory factor analysis).
Conclussion: The factors and categories in the Kaufman, Bannatyne and Wechsler models are
not applicable to samples of Turkish children. This conclusion is also supported in the ADHD group
by the disorganized nature of the scores that loaded on attention-related factors (Kaufman’s Freedom
from Distractibility factor and Bannatyne’s Sequencing category).